Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Musselkanaal (gemeente Stadskanaal) is een witte natuurstenen zuil in de vorm van een toorts. Op de voorzijde van de zuil is het Nederlandse wapen aangebracht. De zuil wordt omringd door een bakstenen muurtje. De zuil is 2 meter 50 hoog, 1 meter breed en 1 meter diep.
Teksten
De teksten op de vier zijden van de zuil luiden:
'1940 – 1945
DEN VADERLAND GETROUWE'
'ZIJ STONDEN PAL
IN GROTE NOOD'
'ZIJ BLEVEN TROUW
TOT IN DE DOOD'
'EN VIELEN VOOR
HET VADERLAND'.
De geschiedenis
Het oorlogsmonument in Musselkanaal (gemeente Stadskanaal) is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogsgeweld om het leven zijn gekomen. Ook betoont het gedenkteken eer aan degenen die zich sinds 1940 hebben ingezet voor de vrede.
Begin april 1945 naderden de geallieerden in hoog tempo de provincie Groningen. De bevrijding van de provincie voltrok zich in drie regio's: de grensstreek tussen Musselkanaal en de Dollard, de stad Groningen en het 'bruggenhoofd Delfzijl'. Leden van het plaatselijk verzet waren erin geslaagd 'De IJzeren Klap' te behoeden voor vernieling door Duitse genisten. Dit was de enige brug over het Stadskanaal in de wijde omgeving die nog intact was. Een verkenningseenheid van de Eerste Poolse Pantserdivisie, onder leiding van generaal S.W. Maczek, maakte van deze kans dankbaar gebruik en overschreed op 11 april 1945 bij Musselkanaal de provinciegrens. Nog dezelfde dag rukten de Polen verder op en bereikten Stadskanaal en Mussel.
Musselkanaal was de eerste plaats in de provincie Groningen die bevrijd werd. Vermoedelijk bevonden zich elders al eerder Poolse troepen op Gronings grondgebied. Op 11 april (voordat 'De IJzeren Klap' overschreden werd) stonden de Polen bij Ter Apel voor een opgeblazen brug, waardoor ze het kanaal niet konden oversteken. De provincie vanaf deze plaats intrekken was niet mogelijk, zodat Musselkanaal de bevrijdingsprimeur beleefde.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1949.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst bij de brug ‘De IJzeren Klap’, gelegen aan de A-weg te Musselkanaal (gemeente Stadskanaal).
Bronnen
- Gemeente Stadskanaal;
- Sporen van strijd in de provincie Groningen van Franz Lenselink (Groningen, Commissie ‘Sporen van strijd’, i.o.v. het Gemeentelijk 5 Mei Comité Groningen, april 2000). In dit boekje staat een autoroute beschreven, die voert langs sporen van de verbitterde strijd in april en mei 1945. De oplage bestaat uit 2.000 exemplaren;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980).
