Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Waterlo (gemeente De Fryske Marren) is een betonnen gedenkzuil, omringd door een hekwerk. Het gedenkteken is 2 meter hoog, 3 meter breed en 2 meter diep.
Tekst
De tekst op de zuil luidt:
‘1940 – 1945
HIER VIELEN OP
17 DECEMBER 1942,
MEDE VOOR ONZE VRIJHEID
DE GEALLIEERDE VLIEGERS
F/O. LT. M.A. NIAS.
SGT. J.G. DENING.
SGT. J. CALLAN.
SGT. L.G. POWELL.
SGT. W.Mc.B.J. STARK.
SGT. E. CROAL.
SGT. G.B. WILKINSON.
BIJ DE WELLEBRUG SNEU-
VELDE OP 15 APRIL 1945,
JACOB CORN. NAGELHOUT
GEBOREN 15 APRIL 1917
TE WOUDSEND.’
Wijziging
In september 2011 zijn door de statenfractie van de Christenunie plannen geopperd om de toeganklijkheid van het monument te verbeteren door een parkeerstrook bij het monument aan te leggen. In het voorjaar van 2015 is deze parkeerstrook aangelegd en begin mei van dat jaar in gebruik genomen.
De geschiedenis
Het oorlogsmonument herinnert de inwoners van Waterlo (gemeente De Fryske Marren) aan de zeven geallieerde vliegers die op 17 december 1942 in de omgeving van het dorp sneuvelden en aan medeburger Jacob Nagelhout die op 15 april 1945 bij de Wellebrug door oorlogsgeweld is omgekomen.
De namen van de zeven geallieerde slachtoffers luiden:
John Arthur Callan, John Glenn Dening, Maurice Alfred Nias, Leonard George Powell en Mc. Bain James Stark.
Jacob Cornelis Nagelhout werd geboren op 15 april 1917 in Woudsend. Op zondag 15 april 1945 gingen gevechtsgroepen van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten bij de Wellebrug in de straatweg tussen Sneek en Lemmer tot de aanval over. Zij slaagden erin een ‘Sprengkommando’ van de bezetter te ontwapenen, waarbij drie wagens met munitie werden buitgemaakt. De Wellebrug werd afgedraaid, waarop een vuurgevecht volgde met dertig goed bewapende Duitse militairen die later ook nog versterking kregen. Tijdens dit gevecht sneuvelde Jacob Nagelhout. Hij overleed op zijn 28ste verjaardag en werd begraven op de R.K. begraafplaats in Sneek. In Woudsend is een straat naar hem genoemd.
De op 17 december 1942 neergeschoten Lancaster BI ED355 KM-D (for Dog) no. 44 (Rhodesia) Squadron no.5 Group Royal Air Force Bomber Command was opgestegen van de basis Waddington en had als doel de Duitse stad Nienburg, tussen Bremen en Hannover. Al op de heenreis werd de bommenwerper om 20.22 uur in brand geschoten tussen Lemmer en Spannenburg door de Messchersmitt 110 van Hauptmann Helmut Lent van IV/NJG1 – Leeuwarden. De piloot probeerde een noodlanding ten noorden van Woudsend te maken, maar vlak voor Waterlo deed zich in de romp van het toestel een ontploffing voor, waardoor de bomluiken wegsloegen. Op een hoogte van 20 meter scheerde het brandende toestel over de boerderijen van Waterlo. Door een ontploffing in de munitiemagazijnen, brak de staart af. De rest van de machine sloeg 3 meter de grond in en bleef daar vier dagen branden. Flight Sergeant Croal werd gevonden bij de achterkoepel en Sergeant Wilkinson bij de rest van het wrak. Beiden werden begraven op het kerkhof te Ypecolsga. Toen in 1950 het wrak werd gelicht en de nog aanwezige bommen onschadelijk waren gemaakt, werden de overige bemanningsleden geïdentificeerd en begraven op de militaire begraafplaats ‘Jonkerbosch’ bij Nijmegen. Daarbij werd abusievelijk vermeld dat dit een Stirling bemanning was, die bij Nijmegen was omgekomen. De overige omgekomen bemanningsleden waren John Glenn Dening, John Arthur Callan, Maurice Alfred Nias, Leonard George Powell en Mc. Bain James Stark.
Onthulling
Het monument is onthuld in het voorjaar van 1952.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich aan de N928 tussen Woudsend en Balk bij hectometerpaal 5.3.
Bronnen
- Gemeente Gaasterland-Sloten;
- Verzetsmuseum Friesland: www.verzetsmuseum.nl
- Tekens aan de weg – Tekens aan de wand, C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009;
- www.drimble.nl/bericht/5881980.
Voor meer informatie
Woudsend en Woudsenders in Oorlog en Verzet van Jan J. de Vries (Woudsend, De Driuwpolle,1995). ISBN 90 9008053 8.
