Het monument
Vorm en materiaal
Het monument in het Park Merwestein in Dordrecht bestaat uit twee, liggende gedenkstenen.
Teksten
De tekst op de ene gedenksteen luidt:
‘MIKI – LOUIS – I
16-9-44
G.D.N.
24-10-44.’
De tekst op de andere gedenksteen luidt:
‘LOUIS – I – KOOS
16-9-44
G.D.N.
24-10-44.’
De geschiedenis
Het monument in het Park Merwestein in Dordrecht herinnert aan het verzetswerk van Koos van Waalwijk van Doorn, Bob Schotel en Miki.
In 1944 werd het park als kampement en als hoofdkwartier voor de Duitse 15e Armee gebruikt. De Britse Royal Air Force (RAF) heeft het park op 24 oktober 1944 gebombardeerd. De Binnenlandse Inlichtingendienst (BID) heeft voorafgaand aan het bombardement in en om het park spionagewerkzaamheden verricht. Minstens negen Duitse soldaten en 57 inwoners van Dordrecht werden bij het bombardement gedood.
Koos van Waalwijk van Doorn was 17 jaar toen hij in mei 1944 door Bob van de Koninklijke Roei- en Zeilvereniging in Dordt werd gevraagd mee te doen aan spionagewerkzaamheden. Bob vroeg hem, om zonder iets op te schrijven, troepenbewegingen te observeren en zoveel mogelijk informatie te verzamelen over de samenstelling, legerofficieren en bewapening van de Duitse bezetter in en rondom het centrum van Dordt. Bob kwam een à twee keer in de week op de Aardappelmarkt om mondelinge informatie vragen. Dit was om te voorkomen dat schriftelijke informatie in Duitse handen zou vallen.
Op 16 september 1944 was Koos in de ochtend op weg naar twee ondergedoken Joodse meisjes om voedselbonnen te brengen. Tot zijn verbazing zag hij bij de ingang van het Oranjepark tanks en andere legervoertuigen het park binnenrijden. In een van de voertuigen bevond zich een hoge officier, die was te herkennen aan zijn onderscheidingen en gele revers. Koos heeft deze situatie een tijdje in verdekte opstelling geobserveerd. Vervolgens is hij naar de Joodse meisjes toegegaan.
Die avond, rond 11 uur, is Koos uit zijn huis weggeslopen (er was een avondklok van kracht), om terug te gaan naar het park. Daar is hij muisstil over het hek heen geklommen. Rechts van het looppad stonden op het gras de tanks en legervoertuigen naast elkaar stonden opgesteld. De voertuigen werden haastig gecamoufleerd door de Duitse militairen. Er heerste een paniekerige stemming.
Koos sloop heel voorzichtig tussen de struiken richting de plek waar nu het bruggetje staat. Even voorbij het bruggetje trapte hij op een takje. De Duitse soldaat die op de tank stond het camouflagenet te spreiden, draaide zich abrupt om en keek in het donker precies naar de plek waar Koos stond. Koos heeft minutenlang zijn adem ingehouden en zich niet verroerd. Tot het moment dat de soldaat zich weer omdraaide en doorging met zijn werk. Na nog wat gegevens verzameld te hebben ging Koos via het bos en een tuin aan de Singel weer naar huis.
De volgende dag heeft hij Bob alles wat hij gezien had kunnen melden. Koos kende Bob’s achternaam niet, en ook zijn verzetsnaam was hem onbekend. Want dit was veiliger. Bob had ook altijd gezegd dat hij uit Hardinxveld kwam. Pas na de bevrijding hoorde hij dat Bob in werkelijkheid Bob Schotel heette en uit Zwijndrecht kwam. Koos heeft hem nooit meet ontmoet, want Bob is in 1957 verongelukt op een schip in de Grote Vaart.
Na de oorlog heeft Koos gehoord dat Bob nog dezelfde dag is doorgereisd naar Amsterdam en een bezoek heeft gebracht aan de baas van de Geheime Dienst Nederland (GDN). Deze dienst bestond uit 1038 mensen. Het doorsluizen van gegevens gebeurde meestal door verschillende koeriers. Maar Bob vond dat met dit nieuws haast geboden was. De baas van de GDN heette Miki. Miki heeft pas in 1988 vernomen wie achter de schuilnaam Koos hoorde. Bob’s verzetsnaam was Louis I. Een oud-Engelandvaarder van de GDN heeft in 1989 in Londen geconstateerd dat het bericht van de GDN als eerste daar is aangekomen en ingeboekt.
Op 19 oktober 1944 stond Koos op de hoek van de Merwedekade, toen hij in de verte vier laagvliegende bommenwerpers aan zag komen. Hij wist onmiddellijk zij komen voor het park. In 1990 hoorde hij dat een goede vriend en klasgenoot als Engelandvaarder indertijd naar Londen was gevlucht en als gids in het voorste vliegtuig bij de commandant heeft gezeten.
Onthulling
Het monument is onthuld op 2 juli 1994 door mevrouw van Waalwijk van Doorn, de echtgenote van Koos Waalwijk van Doorn.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst in het Park Merwestein in Dordrecht. De ingang van het park bevindt zich aan de Groenedijk.
Bronnen
- Gemeente Dordrecht;
- Website Oorlogsmusea.nl
