Herdachte groepen: Vervolgden Nederland
Ontwerper: Frits Nolte
Onthulling: 25 februari 2005
Adopteer dit monument.
Dit monument is in schooljaar 2016-2017 geadopteerd door IKC De Kleine Reus.

Het monument

Vorm en materiaal
De plaquette voor de voormalige Wilhelmina Catharinaschool in Amsterdam is van messing. De gedenkplaat is 30 centimer hoog en 40 centimeter breed.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:

'VOOR ALLE KINDEREN
DIE VAN SCHOOL NAAR HUIS GINGEN
EN DAARNA NOOIT MEER WERDEN
GEZIEN...

DIT GEBOUW WAS VROEGER
DE WILHELMINA CATHARINASCHOOL.
TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG STOND ER
INEENS EEN MUUR MIDDENIN DE SCHOOL.
DE HELFT VAN DE LEERLINGEN WERD VERBANNEN
NAAR DE ACHTERKANT OMDAT ZE JOODS WAREN.
SLECHTS ENKELE KINDEREN OVERLEEFDEN
DE MASSAMOORD.

'JULLIE NAMEN HET VOOR ONS OP.
ALS ZE ONS VERNEDERDEN IN
HET CONCENTRATIEKAMP DACHT IK: DE
VOORKANTKINDEREN VONDEN WEL DAT
WE GEWOON BIJ ELKAAR HOORDEN. JULLIE
TROKKEN NIETS AAN DIE MUUR.'

UIT HET VERLATEN HOTEL, MIRJAM ELIAS

LEERLINGEN VAN DE ASVO & DE KLEINE REUS
25 FEBRUARI 2005 - DE DAG VAN DE FEBRUARISTAKING - ZESTIG JAAR NA DE BEVRIJDING.'

Symboliek
Het citaat op de plaquette komt uit het kinderboek Het Verlaten Hotel van Mirjam Elias dat een ware geschiedenis vertelt over oorlogskinderen. Kinderen die op en rond de Weteringschans woonden. De voormalige Wilhelmina Catharinaschool was de plek waar vanaf 1942 een muur de Joodse kinderen afscheidde van de andere kinderen.

Informatie van de Oorlogsgravenstichting over slachtoffers

De geschiedenis

De plaquette voor de voormalige Wilhelmina Catharinaschool in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan de Joodse leerlingen van deze school.

In Amsterdam waren voor 1940 een aantal scholen speciaal voor Joodse kinderen én een aantal scholen met veel Joodse kinderen. Een school waar veel Joodse kinderen zaten is de voormalige Wilhelmina Catharinaschool. In de kelder én op de vliering van de school zaten in de oorlog onderduikers. Van deze straat was voor 1940 twee derde van de bewoners Joods en aardig wat kinderen uit deze straat zaten op de Wilhelmina Catharinaschool.

In tegenstelling tot alle andere scholen in Nederland, waar tijdens de oorlog kinderen van hun eigen school weg moesten en naar de Joodse school moesten, werd op deze school door de bezetter een muur door het gebouw gebouwd en werden Joodse en niet-Joodse kinderen door deze muur van elkaar gescheiden. De Joodse leerkrachten mochten alleen nog lesgeven aan de Joodse kinderen aan de achterzijde van het gebouw. De andere leerkrachten en leerlingen zaten aan de voorkant.

Als de Joodse kinderen aan de achterzijde het gebouw verlieten, werden zij bijna dagelijks belaagd door leerlingen van de Centrale Jeugdstormschool op de Nieuwe Looiersstraat 9, waarvan de ouders lid waren van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Een deel van de 'voorkanters' kwam op voor de 'achterkanters' tijdens deze ruzies op de Falckstraat bij de Reguliersgracht. Dat was vaak moeilijk, want ook bij de 'voorkanters' zaten kinderen in de klas van wie de ouders sympathiseerden met de NSB, hoewel dit aantal klein was.

Toen de Tweede Wereldoorlog voorbij was is de Wilhelmina Catharinaschool opgeheven. In het begin van de jaren vijftig werd de school opgevolgd door de nieuwe school van de Amsterdamse Vereniging voor Opvoeding en Onderwijs (ASVO).

Onthulling
Het monument is onthuld op 25 februari 2005.