Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan de Bataafse Kamp te Hengelo is een linde met aan de voet een gedenkplaatje.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
'HOMO HOMINI HOMO
(DE MENS IS DE MENS EEN MENS)
DEZE BOOM WIL DE GEDACHTE LEVEND HOUDEN AAN
ONZE STADSGENOTEN HANS EN ALI STAAL EN HUN ZOON
GERARD.
IN DE OORLOGSJAREN 1942-1945 STELDEN ZIJ HUN HUIS
OPEN VOOR JOODSE VERVOLGDEN IN HENGELO. DAARMEE
HEBBEN ZIJ DE LEVENS GERED VAN BRAM EN SIMON
ROOZENDAAL EN HET ECHTPAAR AARON EN JOHANNA
FRANKEN.
IN DANKBARE HERINNERING 13 OKTOBER 1992.'
De geschiedenis
Het monument aan de Bataafse Kamp te Hengelo is een dankbetuiging van de joodse broers Bram en Simon Roozendaal aan de familie Staal die hun tijdens de bezettingsdagen met gevaar voor eigen leven onderdak heeft verschaft.
In 1941 kregen de anti-joodse maatregelen van de bezetter een steeds grimmiger karakter. De Nederlandse ambtenaren werd opgedragen alle joodse burgers te registreren. Niet alleen kregen de joden een 'J' in hun persoonsbewijs, tevens werden zij verplicht een gele davidster op hun kleren te dragen. In augustus 1942 kregen alle joodse mannen in Hengelo het bericht dat zij zich gereed moesten maken voor deportatie naar kampen. In oktober van hetzelfde jaar werden de overige joden weggevoerd.
Om aan dit ongewisse lot te ontkomen, besloot een aantal joodse gezinnen onder te duiken. De Hengelose familie Staal verschafte onderdak aan twee joodse kinderen van de familie Roozendaal. De heer Staal was fotograaf en woonde met zijn gezin aan het Burg. Jansenplein. De joodse jongens Bram en Simon bleven tot het einde van de oorlog bij de familie Staal wonen. De broers herinneren zich nog de razzia in 1943, waarbij ook bij de familie Staal werd aangebeld. Zoon Gerard Staal liet zich bijna direct arresteren voor de tewerkstelling in Duitsland. Daarmee voorkwam hij een verdere huiszoeking. Na drie weken was Gerard weer ongedeerd thuis.
Van de 320 in 1941 in Hengelo geregistreerde joden overleefden slechts twee de concentratiekampen. Ongeveer zeventig Hengelose joden hebben de oorlog overleefd door tijdig onder te duiken.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van Bram en Simon Roozendaal.
Onthulling
Het monument is onthuld op 13 oktober 1992.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst in het park aan de Bataafse Kamp te Hengelo.
Bron
Brochure Oorlogsmonumenten Route (naar aanleiding W.O. II) Hengelo van 3 april-5 mei 1995.
