Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan de Keizersgracht te Amsterdam is een bronzen plaquette.
Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:
‘IN DEN NACHT
VAN
TWAALF SEPTEMBER
NEGENTIENHONDERD VIER EN VEERTIG
WERD HET ONSCHULDIG BLOED VERGOTEN
VAN
TAEKE FERWERDA
SINDS NEGENTIENHONDERD DERTIEN
DIENAAR DES WOORDS
DER
GEREFORMEERDE KERK
TE
AMSTERDAM
EN STIERF
SIEBREN VAN DER BAAN
KOSTER VAN DIT KERKGEBOUW
DEN HELDENDOOD.
IN DIT ALLES ZIJN WIJ
MEER DAN OVERWINNAARS’.
De geschiedenis
Het monument aan de Keizersgracht te Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan dominee Taeke Ferwerda en koster Siebren van der Baan die in de nacht van 12 september 1944 door de bezetter zijn doodgeschoten.
Koster Siebren van der Baan was tijdens de bezettingsjaren actief in het verzet. Op vrijdag 8 september 1944 werd hij gearresteerd vanwege het feit dat de Sicherheitsdienst wapens en distributiebescheiden in het kerkgebouw aan de Kerkstraat had aangetroffen. Van der Baan werd overgebracht naar het Huis van Bewaring. Dominee Knoppers: ‘Wat hij doorstaan zal hebben aan martelingen bij de verhoren. Maar geen naam, geen enkele naam heeft hij genoemd’.
Na de arrestatie van de koster ging de SD op zoek naar de oudste predikant van de kerk, ds. B.A. Knoppers. Toen deze niet thuis bleek te zijn werd dominee Ferwerda van zijn bed gelicht.
In de nacht van 12 op 13 september 1944 werden koster Siebren van der Baan en dominee Taeke Ferwerda om een afschrikwekkend voorbeeld te stellen voor het gebouw van de Gereformeerde Kweekschool in de Kerkstraat gefusileerd.
Kort na de bevrijding gaf de gereformeerde kerk een herdenkingsboekje uit. Dominee Knoppers schrijft hierin: ‘Kan ik, kunt gij het verklaren dat niet ik in die zware nacht naast ds. Ferwerda en broeder Van der Baan daar in bloed lag, hoewel die zes spottende onverlaten van de Sicherheitsdienst zich het eerst aan mijn woning vervoegden omstreeks half elf. Na het bezoek van werkers der duisternis aan mijn woning, het binnendringen met geweld van de bovenwoning Vondelstraat 166, het voorgeven der leugenaars dat men kwam om de sleutels van de Keizersgrachtkerk, het met-niets-ontziend-medenemen van onze broeder en het vervoeren naar het gebouw in de Kerkstraat waar de wapens gevonden zijn. En daar de schoten die hem deden neervallen’.
Onthulling
Het monument is onthuld in op zaterdag 13 oktober 1945.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De plaquette is bevestigd op de muur van de Gereformeerde Kerk, gevestigd aan de Keizersgracht 566 te Amsterdam.
Bronnen
- Krantenartikel in Trouw van 16 oktober 1945.
- Krantenartikel in Het Parool van 4 mei 1983;
- Om nooit te vergeten – Amsterdamse monumenten en gedenktekens ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog van Mies Bouhuys en Boris Klatser. (Bussum, Produktie Uitgeverij Thoth, 1995). ISBN 90 6868 124 9;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- Vertel de verhalen, Frans Heddema en Margit Willems (Stadsdeel Amsterdam-Centrum, 2005). ISBN 90-9019166-6.
