Herdachte groepen: Geallieerde militairen
Adopteer dit monument.
Dit monument is in schooljaar 2016-2017 geadopteerd door OBS De Starter.

Het monument

Vorm en materiaal
Het monument voor Fred Butterworth in Groningen is een plaquette.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:

'HIER SNEUVELDE
OP 13 APRIL 1945 IN EEN TANK
VAN THE FORT GARRY HORSE

FRED BUTTERWORTH
UIT WINNIPEG CANADA

HIJ GAF ALS EERSTE VAN DE
RUIM 40 GEVALLEN BEVRIJDERS
VAN ONZE STAD ZIJN JONGE
LEVEN VOOR ONZE VRIJHEID'.

De geschiedenis

Het monument voor Fred Butterworth herinnert de inwoners van Groningen aan de Canadese soldaat die tijdens de bevrijding van de stad is gesneuveld.

Begin april 1945 naderden de geallieerden in hoog tempo de provincie Groningen. De bevrijding van de provincie voltrok zich in drie regio's: de grensstreek tussen Musselkanaal en de Dollard, de stad Groningen en het 'bruggenhoofd Delfzijl'. Een verkenningseenheid van de Eerste Poolse Pantserdivisie overschreed op 11 april bij Musselkanaal de provinciegrens. Vervolgens rukten zij op in de noordelijke richting naar Winschoten.

De tweede geallieerde opmarsroute was gericht op de stad Groningen. Vanaf 13 april lag de stad binnen het bereik van de artillerie van de Tweede Canadese Infanteriedivisie, onder leiding van generaal A.B. Matthews. Na drie dagen van strijd was het Duitse verzet gebroken. Bij de gevechten kwamen 106 burgers om het leven. Een deel van het Groningse centrum (met name rond de Grote Markt) werd in de as gelegd. Dit was vooral het gevolg van de snelle opmars van de geallieerden, waardoor de bezetter (in totaal ± 6.500 man) zich niet tijdig kon terugtrekken op de Rabenhauptkazerne aan de Hereweg. Deze kazerne had als belangrijkste weerstandsbastion moeten dienen. Het laatste verzet werd geboden vanuit het (voormalige) Rijksarchief aan de St.-Jansstraat/Singelstraat. Hier vond de Duitse overgave plaats.

Tijdens de strijd sneuvelden 42 Canadezen. Fred Butterworth was de eerste soldaat die tijdens de bevrijding van Groningen om het leven kwam. Op 13 april werd de tank waarin de 23-jarige soldaat zich bevond, op de Paterswoldseweg tijdens een gevecht met de bezetter beschoten, waarna de tank in brand vloog.

Locatie
Het monument bevindt zich aan de gevel van het pand aan de Paterswoldseweg 188 in Groningen.

Bronnen

• Gemeente Groningen;
• www.grunn.nl/historie;
• Stichting 4 Mei Herdenking Groningen;
• Sporen van strijd in de provincie Groningen van Franz Lenselink (Groningen, Commissie 'Sporen van strijd', i.o.v. het Gemeentelijk 5 Mei Comité Groningen, april 2000). In dit boekje staat een autoroute beschreven, die voert langs sporen van de verbitterde strijd in april en mei 1945. De oplage bestaat uit 2.000 exemplaren.