Het monument
Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Weert bestaat uit twee achter elkaar geplaatste, overlappende muren van gele baksteen. In beide muren is een opening uitgespaard. De stenen zijn in deze opening licht scheef naar buiten gemetseld. Door deze openingen moet een struik gaan groeien. Aan de voorzijde van het monument zijn in 34 bakstenen, met behulp van een laser de namen van evenzoveel verzetsmensen aangebracht. Aan de achterste muur is een plaquette van roestvrij staal bevestigd met daarop een tekstregel uit het gedicht “Vlinders in september” van Paul Sterk uit Weert. Op de voorste muur is aan de linkerzijde op de kopse kant een QR-code aangebracht.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
‘EN ALS HET WEER WINTER WORDT EN EEN IJZIGE WIND OVER ONS WAAIT
WEET IK DAT HET OOIT EEN KEER GOED ZAL KOMEN
ZOLANG ER IN SEPTEMBER OP DE WEERTERHEIDE VLINDERKINDEREN DANSEN.
PAUL STERK’
Symboliek
Het groeien van de struik door de gemetselde muur symboliseert het verzet er tegen.
De geschiedenis
Het verzetsmonument in Weert is opgericht ter herinnering aan de mensen die in de regio Weert, Stramproy, Tungelroy en Swartbroek tijdens de Tweede Wereldoorlog actief waren in het verzet. Acht van hen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen.
De namen van de verzetsmensen luiden:
(kapelaan) Harry Adams, Mathieu Beelen, Jacques Bergmans, Alphons Bergmans, Twan Bergmans, (overste) Nicolaas Bohemen, Charles Brummans, Jacques Erkens, Teun Geurts, Sjeng Geurts, Jan Gubbels, Guust Hermans, Marie Andrée Hermans, Tien Huijsmans, Theo Knoups, Henk de Kort, Addy Maes, Jacques Maes, Leo Meewis, (broeder-overste) Antoon Merkx, Harry Miltenburg, Frans Nies, Jan Pleijsier, Zuster Raphaele, Jan Salemans, Jacques Segers, (kapelaan) Jean Slots, Frans Snijders, Jacques Terwisscha van Scheltinga, Mathieu Timmersmans, Pierre Vanderfeesten, Hendrik Verkennis, Mathieu Verkennis en Jos Vranken.
Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog waren diverse verzetsgroepen in Weert en omgeving actief, namelijk Luctor et Emergo (later omgedoopt tot Fiat Libertas), de Ordedienst (OD), de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) en de Heidemaatschappij. Zij verrichtten vooral humanitair verzet, zoals hulp aan onderduikers, krijgsgevangenen en geallieerde piloten en distributie van voeding en kleding. Weert ligt dichtbij de Belgische grens en was daarom een belangrijke schakel in de vluchtroute voor krijgsgevangenen en geallieerde piloten die naar Spanje wilden vluchten.
Op 21 juni 1944 vond er, in het pensionaat St. Louis in Weert, een vergadering plaats van de leiders van de Limburgse afdeling van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers. Op de agenda stond het probleem met de Tweede Distributiestamkaart. Op de uitgave van deze nieuw ingevoerde kaart werd streng toezicht gehouden. Om deze maatregelen te omzeilen was er contact gelegd met Bob Jesse, een meestervervalser uit Amsterdam. De aanwezigen wisten niet dat Jesse een week daarvoor door de bezetter was opgepakt en tijdens het verhoor belastende informatie had vrijgegeven. Onder druk van de Sicherheitspolizei ging Jesse naar Weert en verraadde daarmee de vergadering. Tijdens de inval op de avond van 21 juni werden zeven leden van het verzet gearresteerd, waaronder Guust Hermans en Antoon Merkx (Broeder-overste Valentinus). Zij werden in Kamp Vught gevangen gezet en verhoord, waarna zij naar verschillende Duitse concentratiekampen werden gedeporteerd. Guust overlijdt op 25 maart 1945 in Sachsenhausen en Antoon op 14 maart 1945 in Bergen-Belsen
Totaal zijn circa 2.000 personen, waaronder joden, piloten, jongeren (vanwege de weigering om zich te melden voor de Arbeitseinsatz) en krijgsgevangenen geholpen met onderduikadressen, transport, voedsel en distributiebonnen.
Oprichting
De oprichting van het monument was een initiatief van Comité Bevrijding en Herdenkingen Weert.
Onthulling
Het monument is op 22 september 2022 onthuld door burgemeester Vlecken met 3 achterkleinkinderen van verzetsman Frans Nies (Puck Nies, Vera Beukers en Fenna Pluijmen).
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de hoek van de Wilhelminasingel/Molenpoort in Weert.
Bronnen
- Verzetsmonument Weert;
- Comité Bevrijding en Herdenking Weert;
- Gemeentearchief Weert;
- Weertdegekste.nl, 22 september 2022.
Meer informatie
De QR-code op het monument verwijst naar de website van Comité Bevrijding en Herdenking Weert over het verzetsmonument. Op deze website zijn de verhalen van de op het monument genoemde verzetsmensen te lezen. Kijk voor meer informatie op: www.verzetsmonumentweert.nl
