Het monument
Vorm en materiaal
Het ‘Airborne-monument’ in Eindhoven bestaat uit een betonnen gedenksteen met aan de linkerkant en op de voorgrond een bronzen plaquette. In reliëf zijn op de gedenksteen parachutes aangebracht en een brandende fakkel. De linkerplaat bevat het ‘Screaming Eagles’-embleem van de 101ste Airborne Divisie (een visarend en de Amerikaanse vlag). De plaat die op de voorgrond het ‘Screaming Eagles’-embleem en het gemeentewapen van Eindhoven. De gedenkplaten zijn 1 meter 44 hoog, 2 meter 09 breed en 34 centimeter diep. Het geheel is geplaatst op een cirkelvormig plateau.
Teksten
De tekst op het reliëf luidt:
‘SON
EINDHOVEN
18 SEPT.
1944′.
De tekst op de linkerplaat luidt:
‘EINDHOVEN
WAS THE FIRST DUTCH CITY TO BE LIBERATED BY THE 101ST AIRBORNE DIVISION. THE 506TH
PARACHUTE INFANTRY REGIMENT AND OTHER UNITS OF THIS DIVISION ENTERED EINDHOVEN
AND LINKED UP WITH THE BRITISH SECOND ARMY ON THE 18TH OF SEPTEMBER, 1944. THIS
ACTION SUCCESSFULLY COMPLETED THE INITIAL PHASE OF THE DIVISION’S MISSION – THE
SEIZURE OF THE CORRIDOR AND THE OPENING OF THE HIGHWAY FROM EINDHOVEN TO
VEGHEL. THIS MEMORIAL PLAQUE IS PLACED IN HONOR OF THOSE “SCREAMING EAGLES”
WHO GAVE THEIR LIVES IN THIS CAMPAIGN AND AS A TOKEN OF ESTEEM AND FRIENDSHIP
FOR THE PEOPLE OF THE NETHERLANDS
OP 18 SEPTEMBER 1944 WERD EINDHOVEN BEVRIJD DOOR DE AMERIKAANSE 101E AIRBORNE
DIVISIE. IN NAUWE SAMENWERKING MET HET BRITSE TWEEDE LEGER MAAKTEN HET 506E RE-
GIMENT PARACHUTISTEN EN ANDERE EENHEDEN VAN DEZE DIVISIE EEN EINDE AAN DE DUITSE
BEZETTING. DOOR HET PLAATSEN VAN DEZE GEDENKPLAAT OP DIT AIRBORNE-MONUMENT
WILLEN WIJ ONZE KAMERADEN DIE GESNEUVELD ZIJN BIJ DE BEVRIJDING VAN EINDHOVEN
EN DE CORRIDOR EREN EN UITING GEVEN AAN ONZE GEVOELENS VAN VRIENDSCHAP EN
WAARDERING VOOR HET NEDERLANDSE VOLK.
18 SEPTEMBER 1969 OUD-STRIJDERS VAN DE 101E AIRBORNE DIVISION
PLACED BY COMRADES OF THE 101ST AIRBORNE DIVISION ASSOCIATION.’
De tekst op de liggende plaat luidt:
‘DANKBAAR GEDENKT EINDHOVEN ZIJN BEVRIJDERS
EN IN HET BIJZONDER HEN
DIE HUN LEVEN GAVEN VOOR ONZE VRIJHEID.
EINDHOVEN GRATEFULLY COMMEMORATES THE LIBERATORS
AND ESPECIALLY THOSE
WHO GAVE THEIR LIVES FOR OUR FREEDOM.
1LT RUDOLF E. BOLTE
PFC CHARLES R. DEEM JR.
PVT MARTIN J. DODGE
CAPT JOHN W. KILEN
PFC JAMES W. MILLER
1LT JAMES H. MOORE
SSGT FRANK E. RICK
PVT ROBERT VANKLINKEN
TEC 4 ROBERT L. CHEEVER
PVT VICTOR J. DELUCA
1 LT FRED A. GIBBS
PFC IRVING F. KROM
PFC WILLIAM R. MILLER
SGT WILLIAM R. MYERS
PFC JOHN H. STEPHENS JR.
SGT JAMES L. DAVIDSON
PVT MARVIN J. DESCANT
PFC GODFREY J. HANSON
PFC VERNON J. MENZE
PFC ROBERT J. MODRACEK
SGT WILLIS PHILLIPS
PFC FRANCIS L. SWANSON.’
Symboliek
In reliëf wordt op symbolische wijze de bevrijdingsoperatie van de Amerikanen weergegeven.
Wijziging
In 1992 is de Engelstalige plaquette door vandalen gestolen. Vervolgens is door de gemeente Eindhoven een replica van de plaat op het moment aangebracht. In 2006 werd het origineel in de Dommel teruggevonden. Sindsdien leefde er de wens om de plaat aan de Amerikaanse majoor-generaal Jeffrey J. Schoesser van de huidige 101ste Airborne Divisie over te dragen. In september 2008 werd de plaquette op de Amerikaanse legerbasis in Afghanistan aan hem overgedragen. De gedenkplaat zal daar blijven het, totdat de Amerikanen vertrekken uit Afghanistan. Na de missie gaat de plaquette mee naar de Verenigde Staten en krijgt het een plek in het museum van de 101ste Airborne Divisie.
De geschiedenis
Het ‘Airborne-monument’ in Eindhoven herinnert aan de bevrijding van de stad door de 101ste Airborne Divisie en in het bijzonder aan de 22 Amerikaanse militairen die bij deze operatie om het leven zijn gekomen.
De namen van de 22 slachtoffers luiden: Rudolf E. Bolte, Robert Cheever, James L. Davidson, Charles Deem jr., Victor J. DeLuca, Marvin J. Descant, Martin J. Dodge, Fred A. Gibbs, Godfrey J. Hanson, John W. Kiley, Irving F. Krom, Vernon J. Menze, James W. Miller, William R. Miller, Robert J. Modracek, James H. Moore, William Myers, Willis Phillips, Frank A. Rick, John Stephens jr., Francis L. Swanson en Robert VanKlinken.
Van 17 tot 26 september 1944 wilden de geallieerden met een groot offensief (operatie ‘Market Garden’) een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland creëren. In een bliksemsnelle aanval moesten luchtlandingstroepen bruggen veilig stellen. Grondtroepen moesten daarna vanuit België over deze bruggen oprukken naar het IJsselmeer. Bij de Amerikanen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen en de meeste bruggen in de omgeving van Eindhoven vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. De Engelse para’s werden verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich onder zware verliezen terugtrekken naar de Betuwe. Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt.
Dankzij de samenwerking van Amerikaanse en Engelse soldaten kon in Brabant een strook vrij gebied, ‘de Corridor’ genaamd, behouden blijven. Onder meer van daaruit werd in de maanden daarna de rest van Brabant bevrijd. Eindhoven werd bevrijd door de Amerikanen.
Op 17 september 1944 landden op de Sonse heide geallieerde parachutisten en zweefvliegtuigen. De volgende dag bereikte het 506de regiment van de 101ste Airborne Divisie het centrum van de stad. In de avond arriveerden ook tanks van de Irish Guards van het Tweede Britse leger. Iets later dan gepland, doordat zij bij Aalst door de bezetter waren tegengehouden. Op 19 september vond nog een Duits bombardement plaats, waarbij 227 doden vielen. Pas na 21 september verschoof de gevechtslinie naar het noorden en kon Eindhoven zich pas echt bevrijd voelen.
Oprichting
De plaquette was een geschenk van de Airbornevrienden, op initiatief van Frans Kortie.
Onthulling
Het monument is onthuld op 22 september 1969 door twee veteranen van de 101ste Airborne Divisie.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de hoek Airbornelaan/John F. Kennedylaan in Eindhoven.
Bronnen
- Gemeente Eindhoven;
- In het spoor van Market Garden – Monumenten en gedenktekens Noord-Brabant van Jacq van Eekelen e.a. (Den Dungen, Market Garden Comité, 1998);
- Monumenten die tot denken en herdenken stemmen. 1944-1994: Eindhoven – 50 jaar bevrijd. Vrede, vrijheid, dankbaarheid. (Gemeente Eindhoven, 1994);
- Stichting 18 September.
