Het monument
Vorm en materiaal
Het monument voor Enne Bruinsma in Easterein (Oosterend) (gemeente Súdwest-Fryslân) is een ingemetselde plaquette van natuursteen. Op de gedenkplaat is in reliëf een staande mannenfiguur en een kruis aangebracht.
Tekst
De inscriptie op de plaquette luidt:
‘ENNE BRUINSMA . BERNE
TSJOM 30 MAEIJE 1890
FORSTOARN NEUENGAMME
28 APRIL 1945 . BLOEDTSJUGE
FOAR CHRISTUS’.
De geschiedenis
Het monument voor Enne Bruinsma in Easterein (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan de verzetsman die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter is omgebracht.
Enne Bruinsma werd geboren op 30 mei 1890. Tijdens de bezetting had hij een groot aandeel in het schoolverzet, waarvoor hij voor de gemeente Hennarderadeel de contactman was. Hij werkte op dit terrein nauw samen met de Bolswarder gemeentesecretaris, Hendrik Haitsma. Bruinsma was als ouderleerling van de hervormde gemeente in Oosterend vooral de man van het geestelijk verzet, die het met de bezetter niet op een akkoordje gooide. In zijn functie als rijksveldwachter had hij het vaak erg moeilijk. Om niet met zijn geweten in conflict te komen verliet Bruinsma de politiedienst. Hij werd controleur bij de brandstoffendistributiedienst in Sneek.
Op 25 januari 1945 deed de Sicherheitsdienst een inval in het huis van Bruinsma om zijn zoon Steffen te arresteren. Steffen Bruinsma was medewerker van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers en was op dat moment niet thuis. Enne Bruinsma’s anti-nationaal-socialistische gezindheid was algemeen bekend en toen de SD’ers van post Wommels bij de huiszoeking ook nog mouwbanden van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten vonden, werd Enne gearresteerd. Hij werd naar het concentratiekamp Neuengamme gedeporteerd.
Toen de oorlog ten einde liep, werd op 20 april 1945 het concentratiekamp ontruimd. De gevangenen werden in spoorwagens geperst en afgevoerd naar Lübeck. In de Lübeckerbocht lagen de restanten van de Duitse koopvaardij vloot. Op een van de schepen, de Cap d’Arcona werden 4600 slachtoffers in de ruimen opgeborgen. Het eens zo luxe passagiersschip was een drijvend concentratiekamp geworden. Vele gevangenen stierven aan boord. Op 28 april 1945 overleed ook Bruinsma. Hij werd begraven op het stedelijk kerkhof in Neustadt.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1949.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument hangt in het portaal aan de achterzijde van de N.H. kerk te Easterein (gemeente Súdwest-Fryslân).
Bronnen
- Verzetsmuseum Friesland: www.verzetsmuseum.nl:
- Tekens aan de weg – Tekens aan de wand van C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.
