Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan de Bosweg te Diever (gemeente Westerveld) is een zwerfkei, waarop twee gedenkplaatjes zijn aangebracht. De steen is bevestigd op een marmeren plaat. Het geheel is geplaatst op een stenen sokkel. Op de plaquette zijn de namen aangebracht van alle inwoners van Diever die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.
De geschiedenis
Het monument aan de Bosweg te Diever (gemeente Westerveld) is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Ook herinnert het monument aan de tien gijzelaars die op 10 april 1945, twee dagen voor de bevrijding van Diever, hier zijn gefusilleerd.
De namen van de tien slachtoffers luiden:
Harman Bennen, Klaas Daleman, Jan Houwer, Nicolaas Houwer en zoon Koop Houwer, Roelof Hunneman, Kornelis Kerssies, Hendrik Akkerman en de broers A.M.G. en J.A.C.M. Janssens uit Oss.
In de nacht van 7 op 8 april 1945 landden in een groot gedeelte van Drenthe groepjes parachutisten van de Special Air Services (SAS), de meesten van Franse afkomst. Hun missie was het plegen van sabotageacties en het veroveren van enkele strategisch belangrijke objecten, maar bovenal het stichten van verwarring onder de bezetter. Hiermee ondersteunden zij het geallieerde leger, dat Drenthe op enkele dagen genaderd was. Na hun landing namen de para's contact op met leden van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten. Ook in Diever kwamen op de Hezenes verscheidene Franse para's neer.
De Drentse bevolking was blij verrast met de komst van de para's. Hun aanwezigheid bracht de bevolking in een bevrijdingsstemming. Overdag werden direct tal van NSB'ers gearresteerd. Op 9 april 1945 werden vluchtende Duitsers en Nederlandse Duitsers beschoten nabij Geeuwenbrug en een dag later werd een aantal NSB'ers in de woning naast de gereformeerde school door inwoners van Diever afgetuigd. Tussen die NSB'ers bevond zich een man wiens zoon bij de Sicherheitsdienst in Steenwijk zat. De zoon werd op de hoogte gebracht van de wanorde in Diever. Nog diezelfde middag kwamen er 150 Duitse militairen vanuit Steenwijk op de fiets naar Diever om orde op zaken te stellen.
De Duitse militairen splitsten zich in twee groepen. Eén groep ging op zoek naar de Franse parachutisten. De andere groep begon willekeurig mensen te arresteren. Nadat aan de Hoofdstraat een aantal burgers was opgepakt, werden onderweg naar de Algemene Begraafplaats nog twee evacués van 8 en 14 jaar uit Oss gearresteerd. Ter plaatse werd de groep aangevuld met een woonwagenbewoner, zodat het aantal gegijzelden elf bedroeg. Diezelfde middag vond achter de begraafplaats een vuurgevecht plaats. Het toeval wilde dat daar de Fransen zaten. De Binnenlandse Strijdkrachten zochten die middag contact met de para's om hen te bewegen meer NSB'ers op te pakken, toen zij daar twee Duitse militairen tegen het lijf liepen. Verzetsman Jan Koning werd op de vlucht doodgeschoten, terwijl Hendrik Zoer gewond wist te vluchten.
Tegen de avond arriveerde een Duitse officier uit Steenwijk. Bij de boswal (waar nu de zwerfkei staat) maaide hij met een automatisch geweer alle onschuldige burgers neer. Daarna moesten de overige soldaten de slachtoffers een fataal nekschot geven. De enige die de fusillade heeft overleefd, was Koop Westerhof uit Diever. Hij lag onder een ander slachtoffer en hoorde de Duitse soldaten zeggen dat voor die twee samen één schot genoeg moest zijn. Het was de redding voor Westerhof. Hij werd wel geraakt, hield zich vervolgens uren dood en vluchtte 's avonds alsnog weg.
Onthulling
Het monument is onthuld op 11 april 1992 door Koop Westerhof, de enige overlevende van de fusillade.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst bij de Algemene begraafplaats te Diever (gemeente Westerveld).
Bronnen
- Inventarisatieproject (uitgevoerd door het Erfgoedhuis van Drenthe in opdracht van de provincie Drenthe);
- Sporen van de Tweede Wereldoorlog in Drenthe uit de Meppeler Courant van 20 maart 1992;
- www.diever.nl (via: historie/onderduikers).
Voor meer informatie
- Geschiedenis van Diever van J. Bos e.a. (Zuidwolde, 1992);
- www.hamape.com.
