Het monument
Vorm en materiaal
Het Mijnwerkersmonument in Heerlerheide (gemeente Heerlen) is een reliëf van witte natuursteen met een afbeelding van twee mijnwerkers die hand in hand moedig de dood in de ogen kijken. Het reliëf is ingemetseld in een bakstenen muur. Aan de voorzijde is een bloemenperk aangelegd. Het gedenkteken is geplaatst bij het graf van twee mijnwerkers die door de bezetter zijn omgebracht. Het monument is circa 2 meter hoog en 1 meter breed. Het voetstuk is 1 meter hoog en 3 meter breed. De totale oppervlakte van het gedenkteken is 18 m2.
Tekst
De tekst op het reliëf luidt:
‘IN MEMORIAM
MEINARDUS TEMPELAARS REINIER SAVELSBERG
GEB. TE ‘s GRAVENHAGE GEB. TE SCHAESBERG
6 JUNI 1904 27 APRIL 1895
DOOR DE BEZETTER DOODGESCHOTEN
OP DE HAMERTSE HEIDE TE BERGEN L. OP 2 MEI 1943
EN ALHIER TER AARDE BESTELD OP 6 JULI 1946
VOOR GOD, KONINGIN EN VADERLAND’.
De geschiedenis
Het Mijnwerkersmonument in Heerlerheide (gemeente Heerlen) is opgericht ter nagedachtenis aan twee personeelsleden van de Oranje Nassaumijn III die wegens hun betrokkenheid bij de mijnstaking in 1943 in Bergen door de bezetter zijn gefusilleerd.
De namen van de twee slachtoffers luiden: Meinardus Tempelaars en Reinier Savelsberg.
In 1943 werd door ‘Wehrmachtsbefehlshaber’ generaal F. Christiansen aangekondigd dat 300.000 Nederlandse militairen alsnog in krijgsgevangenschap zouden worden afgevoerd. Als protest tegen deze maatregel brak spontaan overal in Nederland de April-Meistaking uit. Nog voordat de officiële bekendmaking in de avondbladen van donderdag 29 april 1943 verscheen, werd dit nieuws met hoge snelheid door heel Nederland verspreid. Diezelfde middag besloten verschillende personen van particuliere en overheidsbedrijven en instellingen in Twente te gaan staken. Ook in de Limburgse mijnstreek werd het in de loop van die middag onrustig.
Omdat de staking steeds omvangrijker werd, werden in de Limburgse mijnbedrijven enkele honderden functionarissen opgepakt. Vervolgens werd met goedkeuring van dr. Seyss-Inquart het ‘Polizei-Standgericht’ ingevoerd. In de nacht van 1 op 2 mei 1943 werden in Maastricht de eerste doodvonnissen uitgesproken. Het betrof de mijnwerkers Servaas Toussaint (Amstenrade), Meindert Tempelaars (Heerlen) en Reinier Savelsberg (Heerlen). Als aanklager fungeerde het hoofd van de Sicherheitspolizei Ströbl. Vervolgens werden de drie mijnwerkers op de Hamertse Heide bij Bergen gefusilleerd. Nadat hun massagraf werd ontdekt, zijn de gefusilleerde mijnwerkers alsnog plechtig begraven op 6 juli 1946.
Onthulling
Het monument is onthuld op 2 mei 1949 door de oudste zoon van Reinier Savelsberg.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de Algemene begraafplaats, gelegen aan de Kampstraat te Heerlerheide (gemeente Heerlen).
Bronnen
- Stadsarchief Heerlen;
- Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 van H.J. Mans en A.P.M. Cammaert. (Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994). ISBN 90 70356 67 8;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.
Voor meer informatie
Oorlogsmonumenten in Heerlen en Hoensbroek van J. Krüll, gepubliceerd in: Het Land van Herle (1994), pag. 115-119.
