Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Eibergen (gemeente Berkelland) is een natuurstenen beeld van een verzetsman met aan zijn voeten een gesneuvelde soldaat. Het beeld is geplaatst op een voetstuk. Aan weerszijden van het beeld staan hardstenen gedenkplaten. Op de linker plaat is een reliëf van een knielend echtpaar aangebracht. Op de rechter plaat wordt in reliëf een moeder met kind weergegeven. Tussen het beeld en de gedenkplaten staan twee kleine sokkels met een zwerfkei. Op de rechter kei staat een davidster afgebeeld. Het monument is 3 meter 50 hoog, 8 meter breed en 5 meter diep.
Teksten
De tekst op het voetstuk van het beeld luidt:
‘DANKT
EN
GEDENKT’.
De tekst op de linker plaat luidt:
‘VAN EIBERGENS ZONEN
SNEUVELDEN IN DE STRIJD
TEGEN DE INDRINGER
10-15 MEI 1940
E.H. BOEVINK, GEBOREN 2 MEI 1918
W.H. HENGEVELD, ” 7 DEC. 1903
H. MEIJER, ” 3 AUG. 1907
P.B. SLOOT, ” 10 DEC. 1916
B.H. UNLAND, ” 4 MEI 1906′.
De tekst op de rechter gedenkplaat luidt:
‘DEZE EIBERGSE ONDERGRONDSE STRIJDERS VIELEN VOOR
NEERLANDS VRIJHEID
J.H. TEN BARGE, GEBOREN 4 MEI 1903
H.J. BORGIJINK, ” 28 SEPT. 1920
A.H. DUTE, ” 11 JAN. 1921
J.W. HAGEMAN, ” 9 MEI 1895
H.J. TEN HAVE, ” 24 NOV. 1922
H.P. HEINEN, ” 28 NOV. 1914
J.B. MOM, ” 11 APRIL 1920
J.H. SONDEREN, ” 26 SEPT. 1913
T.J. WALTERBOS, ” 29 SEPT. 1925′
De tekst op de linker kei luidt:
‘VOOR HEN DIE VIELEN
DOOR OORLOGSGEWELD’.
De tekst op de rechter kei luidt:
‘AUSCHWITZ SOBIBOR BUCHENWALD’.
Symboliek
Het monument staat symbool voor de onderdrukking en het verzet door het leger en de burgerij. Met het gedenkteken wilde ontwerper N.A. van der Kreek uitdrukking geven aan ‘een vastberaden wil om niet onder het Duitse juk te bukken’.
Wijziging
De zwerfkeien zijn in 1990 aan het monument toegevoegd. De stenen maakten deel uit van een kring van zwerfkeien, die bij een ondergrondse schuilplaats in het Assinkbos bij Eibergen lag. Na verraad is een groep joodse onderduikers door de bezetter uit hun schuilplaats gehaald. Zij werden binnen de stenen kring bijeen gedreven, voordat zij werden gedeporteerd naar concentratiekampen.
In 2010 zijn de namen van 21 burgerslachtoffers en dertien slachtoffers van de jodenvervolging aan het monument toegevoegd, net als die van drie militairen die omkwamen in Indonesië. Het oude grasveld is verwijderd omdat het mos de overhand kreeg en vervangen door natuurstenen plavuizen.
In 2011 is de naam van Jos ten Brinke aan het monument toegevoegd.
Digitaal Joods Monument
De joodse oorlogsslachtoffers die op dit gedenkteken vermeld staan, zijn tevens opgenomen in het ‘Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland‘. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje ‘Geschiedenis’ op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.
De geschiedenis
Het oorlogsmonument in Eibergen (gemeente Berkelland) is opgericht ter nagedachtenis aan vijf Eibergse mannen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in militaire dienst sneuvelden en aan elf Eibergse verzetsmensen die in de strijd tegen de bezetter zijn omgekomen. Tevens worden vijftien joden en andere medeburgers herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen.
De namen van de gesneuvelde militairen luiden:
E.H. Boevink, W.H. Hengeveld, H. Meijer, P.B. Sloot en B.H. Unland.
De namen van de omgekomen verzetsmensen luiden:
J.H. ten Barge, H.J. Borgijink, A.H. Dute, J.W. Hageman, H.J. ten Have, H.P. Heinen, J.B. Mon, J.H. Sonderen en T.J. Walterbos.
De namen van de joodse slachtoffers luiden:
Bettus van Gelder, Wijnand van Gelder, Abraham Salomon Herschel, Eleazer Herschel, Hartog Herschel, Levie Herschel, Aaltje Herschel-Maas, Abraham Bernard Maas, Herman Maas, Mietje Maas-Herschel, Leonardus Menco, Salomon Abraham Menco, Michiel van Thijn, Hendrika de Vries-Herschel en Betje Zion-Gans.
Jos ten Brinke kwam op 7 september 2008 op 21-jarige leeftijd in de Afghaanse provincie Uruzgan om het leven doordat een bermbom afging toen zijn eenheid in een gepantserd voertuig passeerde. Ten Brinke is in zijn woonplaats Rekken begraven.
Onthulling
Het monument is onthuld in mei 1948 door de heer W.J. Adolfsen (voorzitter van het comité herdenkingsmonument Eibergen) en de heren D.J. Sloot en H. Heinen (elk vader van een oorlogsslachtoffer).
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de hoek Rekkenseweg/Groenloseweg, bij scholengemeenschap ”t Assink’ te Eibergen (gemeente Berkelland).
Bronnen
- Gemeente Berkelland;
- Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Gelderland van H. Hamburger en J.C Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 2005). ISBN 90 5294 333 8;
- De Twentsche Courant Tubantia van 21 oktober 2010;
- Tubantia. ‘Meer namen op oorlogsmonument Eibergen’. 23 december 2015.
Voor meer informatie
Kom vanavond met verhalen… van H. Wesseling.
