Het monument
Vorm en Materiaal
Het ‘Monument voor Bodegraafse oorlogsslachtoffers’ (gemeente Bodegraven-Reeuwijk) bestaat uit een rechthoekig metselwerk met daar binnen aan de zijkanten vier rechthoekige haagjes en in het middendeel natuurstenen platen. In het midden van het metselwerk bevindt zich een plaquette van labradormarmer met daarop het wapen van de voormalige gemeente Bodegraven en een tekst.
Aan de weerszijden van het monument zijn plaquettes aangebracht met de namen van oorlogsslachtoffers uit Bodegraven.
Teksten
De tekst op de plaquette aan de voorzijde luidt:
‘TER NAGEDACHTENIS AAN
GERRIT ROKUS VONK
BURGEMEESTER VAN BODEGRAVEN
NEERGESCHOTEN OP 20 DEC. 1944
STA EEN OGENBLIK STIL
VERGEET NOOIT HET OFFER, DAT HIJ VOOR BODEGRAVEN BRACHT.’
De tekst op de plaquette aan de zijkant luidt:
‘ZIJ DIE VIELEN
1940-1945’
Daarna volgen de namen en leeftijden van 40 Bodegraafse oorlogsslachtoffers, op alfabetische volgorde, verdeeld over twee plaquettes aan weerszijden van het gedenkteken.
Digitaal Joods Monument
De Joodse oorlogsslachtoffers die op dit gedenkteken vermeld staan, zijn tevens opgenomen in het ‘Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland‘. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje ‘Geschiedenis’ op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.
Wijziging
Het ‘Monument voor Bodegraafse oorlogsslachtoffers’ was oorspronkelijk opgericht als gedenkmonument voor Burgemeester Vonk. In 2016 heeft de Stichting 4 mei herdenking Bodegraven in overleg met de familie Vonk de namen van Bodegraafse oorlogsslachtoffers toegevoegd aan het monument op de algemene begraafplaats Vredehof. In 2019 is er op initiatief van de Historische Kring Bodegraven en Cock Karssen in samenwerking met de stichting 4 mei herdenking Bodegraven een wijziging aan het monument aangebracht door de naam Aris Terlouw toe te voegen.
De geschiedenis
Het ‘Monument voor Bodegraafse oorlogsslachtoffers’ is opgericht ter nagedachtenis aan de burgemeester van de gemeente Bodegraven, Gerrit Rokus Vonk, en alle burgers uit Bodegraven die tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen zijn.
De namen van de 41 slachtoffers luiden:
H. Baars, A.H. Bekker, P.J. Bunnik, J. Cohen, E. Cohen-Smilde, B.J. Cohen, J. Gans, D. Gans-Piller, V. Gans, M. Gans, L. Gans, C. Gans, E. Gans, J. van Groeningen, A. de Heer, G. de Heer, J. van ‘t Hoog, A. van ‘t Hoog, R. Jakops, H. Jonas-Coppel, E. Jonas, D. van de Lagemaat, H.D. Linschoten, J.E. Den Neijsel, M.H. van de Poll, C. Reiss-Haas, R. Rietveld, R. Ruschkewitz-Eichenberg, E. Ruschkewitz, J.C.A. Ruschkewitz, A. Stapper, H. Stoter, I. Spek, A. Terlouw, W. Uithol, P. Verhage, W. Veerman-Kalisvaart, W. Veerman, G.R. Vonk, P. Wagenaar en A. Zijderlaan.
Burgemeester Vonk bood weerstand tegen de bezetter. Om die reden werd door de Hollandse landwachters besloten hem te laten arresteren op 19 december 1944. Burgemeester Vonk werd hiervoor echter gewaarschuwd door Simon de Rijk, verzetslid en conciërge van de Rooms-Katholieke Meisjesschool. Vonk kon hierdoor ontsnappen uit zijn woning aan de Burgemeester Van Dobben de Brijnstraat 5 en onderduiken. Toen hij hoorde dat zijn vrouw, dochter en zoon opgepakt waren heeft hij zichzelf aangegeven. Vonk werd overgebracht naar de gevangenis in Gouda. Twee uur later werd hij hier weer opgehaald, zogenaamd om naar Rotterdam te vervoeren. Twee SD’ers hebben de burgemeester echter doodgeschoten op de Verlengde Kerkweg in Lekkerkerk.
Oprichting
Het oorspronkelijk gedenkteken voor Burgemeester Vonk is in 1990 opgericht door inwoners van Bodegraven.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich bij de begraafplaats Vredehof te Bodegraven (gemeente Bodegraven-Reeuwijk).
Bronnen
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed;
- Artikel Bodegraafs Nieuwsblad. 18 december 2012. Blz. 19;
- Stichting Historische Kring Bodegraven;
- Stichting 4 mei herdenking Bodegraven;
- Nieuwe naam op oorlogsmonument Bodegraven, Algemeen Dagblad 28 januari 2019.
Meer informatie
Documentaire Lokale omroep Bodegrave-Reeuwwijk: Rokus Vonk, Burgemeester in bezettingstijd (4 mei 2021).
