Delden, ‘Monument voor Geallieerde Militairen’

Vorm en materiaal
Het 'Monument voor Geallieerde Militairen' in Delden (gemeente Hof van Twente) is een zuil van zwart graniet waarop de vlaggen van Groot Britannië en Canada staan afgebeeld. De Canadese vlag is het oude ontwerp dat tijdens de Tweede Wereldoorlog nog gebruikt werd. Hieronder bevindt zich een tekst in het Nederlands en het Engels.

Tekst
De Engelse tekst op de plaquette luidt:

'IN HONOUR TOT THE BRITISH AND CANADIAN TROOPS
WHO FOUGHT A FIERCE BATTLE IN THE AREA
APRIL 3RD 1945 WE SHALL NEVER FORGET.'

De Nederlandse tekst op de plaquette luidt:

'TER ERE VAN DE BRITSE EN CANADESE EENHEDEN
DIE ALHIER EEN ZWARE STRIJD HEBBEN GELEVERD
3 APRIL 1945 OPDAT WIJ ZE NOOIT ZULLEN VERGETEN.'

DEZE GEDENKSTEEN WERD GEPLAATST OP 12 SEPTEMBER 2009
AANGEBODEN DOOR DE NEDERLANDSE VERENIGING INSTANDHOUDING
HISTORISCHE MILITAIRE VOORTUIGEN 'KEEP THEM ROLLING'.'

Het 'Monument voor Geallieerde Militairen' in Delden (gemeente Hof van Twente) is opgericht ter ere van de Britse en Canadese militairen die Delden bevrijdden.

In de periode van de 2 tot 4 april 1945 wordt er heftig gevochten om het kanaal te veroveren en de geallieerde opmars voort te zetten. Het Lake Superior Motor Regiment en het Lincoln and Welland Regiment, behorende tot de Canadian 4th Armoured Division, krijgen de taak om bij Delden een bruggenhoofd te vestigen. Tussen de Groene Brug op de Vossenbrink bij Delden en de sluizen in Wiene sneuvelden tientallen soldaten en burgers.

Hoewel de Canadese militairen het meeste krediet kregen voor hun aandeel in de strijd om de sluis van Delden, waren het de Britse militairen die het offensief openden. Zij bonden de strijd aan met de Duitsers voordat de eerste militairen uit Canada Delden bereikten. Drie pelotons van het King Royal Rifle Corps probeerden op 2 april 1945 al de sluizen bij Wiene over te steken. Maar kregen te maken met flinke weerstand van de Hermann Göring divisie, die uit meer dan 5.000 Duitsers bestonden. Vaak waren dit dronken soldaten van de Hitlerjugend.

De overkant van het kanaal werd eerst een kwartier lang zwaar gebombardeerd, voordat Britse soldaten poogden de overkant van de sluis te bereiken. Twee pelotons bereikten het eiland bij het gemaal, maar toen het derde peloton in actie kwam zetten de Duitsers mortieren en artillerie in om de aanval af te slaan. Vier Britse soldaten stierven en 25 raakten gewond bij hun poging het Twentekanaal via de sluisbrug over de steken. Één van de dodelijke slachtoffers was de Britse korporaal Reeson die met een verrekijker de omgeving van de sluizen verkende. Hij werd vermoedelijk door een Duitse scherpschutter vanuit de toren van de sluis doodgeschoten.

De Engelsen staakten hun aanval en trokken naar Enschede, om het Twentekanaal heen. Zij bevrijdden Hengelo en Borne, terwijl Canadeze soldaten de aanval op de sluis bij Delden op eerste en tweede paasdag voortzetten en hierbij zware verliezen leedden. Er sneuvelden dertien Canadezen in hun verwoede poging het kanaal bij Delden over te steken. Bij deze gevechten raakten ook burgens van Delden gewond. De toenmalige burgemeester verzuimde de bevolking te evacueren. De omgekomen Britten zijn begrafen in het Jonkerbos bij Nijmegen.

Op 3 april trekken enkele verkenningseenheden met boten het kanaal over bij de Sluis. In het donker maakt de genie binnen twee uur een noodbrug. Bij het daglicht trekken enkele tanks en twee compagniën de noodbrug over om vervolgens op te trekken richting Delden. De noodbrug is niet sterk genoeg om blijvend te zijn, zodat naast de vernielde Annabrinkbrug een Bailey brug wordt gebouwd.

Locatie
Het monument is geplaatst aan de sluisstraat bij de sluis in het Twente Kanaal bij Delden.

Bronnen

• Dhr. Cornelis Koopman;
• Dagblad Tubantia.