Het monument
Vorm en materiaal
De plaquette voor de Raad van Verzet in Amersfoort is uitgevoerd in brons.
Tekst
De tekst op de plaat luidt:
‘OP DIT ADRES WERD 20 APRIL 1943
DE RAAD VAN VERZET IN HET
KONINKRIJK DER NEDERLANDEN
OPGERICHT DOOR
JAN THIJSSEN WILLEM SANTEMA JOHAN DOORN
GERRIT KLEINVELD DICK VAN DER MEER
JAN BROUWER ANDRIES GRAAFHUIS EN JOHAN ENGEL.
DE RAAD WAS EEN VAN DE BELANGRIJKSTE
ORGANISATIES DIE HET VERZET TEGEN DE
DUITSE BEZETTER COÖRDINEERDE.’
De geschiedenis
De plaquette voor de Raad van Verzet in Amersfoort herinnert aan deze verzetsgroep.
In het voorjaar van 1943 werden de eerste voorbereidingen getroffen voor de oprichting van de Raad van Verzet in het Koninkrijk der Nederlanden (RVV). Het doel van de Raad was het vormen van een koepel van verzetsgroepen die zich bezighielden met verzetsactiviteiten. Hiermee zou de communicatie moeten worden verbeterd. De oprichtingsvergadering vond plaats op 20 april 1943 in het huis van Henk van Beek aan de Stationsstraat 28a. Dit huis was gekozen vanwege de gunstige ligging, nabij het station van Amersfoort. De initiatiefnemer van de oprichting van de Raad was radiotechnicus Jan Thijssen, chef van de radiodienst van de Ordedienst (OD).
De andere oprichters waren Jan Brouwer, Johan Doorn, Johan Engel, Andries Graafhuis, Gerrit Kleinveld, Dick van der Meer, en Willem Santema. Van der Meer trok zich een maand later terug en werd opgevolgd door Gerben Wagenaar, een van de kopstukken van de Militaire Commissie, de verzetsorganisatie van de Communistische Partij Nederland (CPN). Dankzij Van der Meer beschikte de Raad toen wel al over de radiocode voor radiocontact met de geallieerden in Londen. In het najaar van 1943 trad ook beeldhouwer Gerrit van der Veen toe, waardoor het kunstenaarsverzet vertegenwoordigd was en de Raad van Verzet contact kreeg met de Persoonsbewijzencentrale (PBC). Via P. Guermonprez onderhield men contact met de Je Maintiendrai-groep in Limburg.
Ondanks de vele contacten kwam de beoogde bundeling van het verzet niet tot stand. Het door de Communistische Partij Nederland uitgegeven verzetsblad De Waarheid ging zich steeds meer met de Raad van Verzet identificeren, waardoor de Raad de naam kreeg communistisch te zijn. Hierdoor mislukte de samenwerking met het Nationaal Comité van Verzet, dat zich niet wilde inlaten met communistische groepen. Ook was er sprake van spanningen tussen de Raad en de Ordedienst, waardoor Jan Thijssen in december 1943 werd ontslagen als hoofd radiodienst van de OD.
Vanaf april 1944 onderhield de Raad van Verzet radiocontact met het Bureau Inlichtingen van de Nederlandse regering in Londen. Via deze verbinding eigende de Raad zich wapendroppings toe die eigenlijk voor de Landelijke Knokploegen waren bestemd. Hierdoor ontstond er ook tussen deze twee organisaties veel rivaliteit. In juli 1944 kwam de Raad bijeen op het Groot Kasteel van Deurne, waar leider Thijssen voorstelde om de verschillende afdelingen om te vormen tot sabotageploegen, die zouden strijden tegen de bezetter.
Maar ook dit initiatief bleek niet succesvol. Toen de geallieerde opperbevelhebbers in september 1944 het startsein gaven voor grootschalige sabotageacties van het spoorwegnet, kwam de Raad van Verzet door communicatieproblemen niet in actie. De Landelijke Knokploegen kampten met een gebrek aan wapens en ander materieel, waardoor ook zij niet optimaal konden functioneren.
Om een einde te maken aan deze contraproductieve rivaliteit tussen de verzetsorganisaties verplichtte Prins Bernhard hen op 12 september 1944 tot deelname aan het zogeheten Delta-overleg. Toen Thijssen en Van Bijnen (de sabotageleider van de Landelijke Knokploegen) in november 1994 opgepakt werden door de bezetter kwam er definitief een eind aan de strubbelingen. In het inmiddels bevrijde Limburg waren de twee verzetsorganisaties al deels opgegaan in het Regiment Stoottroepen.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van de Amersfoortse politici Ramon Smits Alvarez en Ruud Schulten.
Onthulling
Het monument is onthuld in 2005.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De plaquette is ingemetseld in de gevel van het pand aan de Stationsstraat 28 in Amersfoort.
Bronnen
- Het Verborgen Front. Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog van A.P.M. Cammaert (Eisma B.V. Leeuwarden / Mechelen,1994. Dissertatie.);
- www.kampamersfoort.nl.
