Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan de Distelberg in Helvoirt (gemeente Vught) is een groen geschilderd ijzeren kruis, waarop een legerhelm is aangebracht. Aan de voet van het kruis is een natuurstenen gedenksteen geplaatst. Het monument wordt omringd door een beukenhaagje.
Teksten
De tekst op het kruis luidt:
‘4 NOV 1944.’
De tekst op de gedenksteen luidt:
‘TER GEDACHTENIS AAN
HEN DIE VIELEN
VOOR ONZE BEVRIJDING
PHILIP AYLEN 21 J.
JEFFREY BRADLEY 19 J.
WALTER DONALDSON 29 J.
ROY HILL 37 J.
GEORGE JENKINS 21 J.
JAMES MULLIGAN 18 J.
WILLIAM REIDIE 28 J.
51E HIGHLAND DIVISION
NOVEMBER 1944.’
Wijzigingen
Op het oorspronkelijke monument ontbraken een soldaat en de leeftijd van William Reidie. In 2015 achterhaalde Stichting Pheasant uit Waalwijk de naam van de onbekende soldaat. Het monument is in 2015 gerestaureerd door Nico Verhoeven en de buurtbewoners. Bij de herdenking in november 2023 werd namens de werkgroep Herdenkingen WOII De Distelberg een nieuwe gedenkplaat onthuld, waarop de naam van Jeffrey Bradley en de leeftijd van William Reidie werden aangebracht.
De geschiedenis
Het monument aan de Distelberg in Helvoirt (gemeente Vught) is opgericht ter nagedachtenis aan zeven Schotse soldaten van de 51e Highland Division, the 5th Black Watch, die hier op 4 november 1944 zijn gesneuveld. Op die dag trokken soldaten van deze divisie vanaf de Distelberg richting het afwateringskanaal.
De namen van de zeven omgekomen Schotse soldaten luiden:
Philip Aylen, Jeffrey Bradley, Roy Hill, George Jenkins, James Mulligan, William Reidie en Walter Ronaldson.
Ooggetuige Sjaak Peeters herinnert zich: “Bij mijn schoonouders werd in het achterhuis van de boerderij een hospitaal ingericht. Binnen zaten de soldaten gezellig met ons te kletsen en ze deelden thee, chocolade en sigaretten uit. Natuurlijk werd er ook een oogje gewaagd aan de drie dochters, die aanwezig waren. Twee soldaten zal ik nooit meer vergeten: Roy Hill (37) en James Mulligan (18).
Aan alles kon je merken, dat Roy een soort vaderfiguur voor James was en zich voor hem verantwoordelijk voelde. Roy zei tegen ons: “Ik ben 37 en ééns zo oud als James. Ik ben dus eigenlijk zijn vader en moet hem beschermen.” Rond 18.00 uur begon de aanval op de Duitsers. Roy, James en de anderen zeiden ons gedag: “Tot over een paar uur.” En nogmaals sprak Roy: “Ik zal heel goed op James passen en hem beschermen.”
“De Duitse troepen bij de brug over het Drongelens afwateringskanaal en rond Den Bosch boden hardnekkige tegenstand om de belangrijke verbinding met het noorden te behouden. We hoorden het kanongebulder van de artillerie en de tanks en het schieten met geweren en mitrailleurs. Op een gegeven moment kwam er een melding binnen dat er gewonden waren. Een jeep bracht een Schotse soldaat naar het noodhospitaal. Hij bleek echter al gesneuveld te zijn. Ook vijf anderen werden binnen gebracht, waaronder Roy Hill en James Mulligan. De arts kon ook bij hen slechts de dood constateren. Bij het oversteken van de brug over het Drongelens afwateringskanaal richting Vlijmen, waren zij door vijandelijk vuur dodelijk getroffen.”
Sjaak Peeters vertelt verder: “De lichamen van de gesneuvelden werden in de daarvoor bestemde zakken gedaan en buiten het noodhospitaal voorzichtig op de grond gelegd. Het was erg druk met het verzorgen van gewonden, waaronder ook Duitse soldaten waren. Er was een tekort aan manschappen en men vroeg mij de wacht te houden bij de zes, totdat ik afgelost zou worden. Natuurlijk deed ik dat.”
De volgende morgen op 5 november 1944 werden de Schotse militairen tegenover onze boerderij begraven, precies op de plek waar nu het monument staat. Voor ieder van hen was een apart graf gedolven. De compagnie nam afscheid met militaire eer en de aalmoezenier sprak een gebed uit. Samen met mensen uit de buurt volgde ik deze korte maar indrukwekkende plechtigheid. Het geheel had diepe indruk op ons, buurtbewoners, gemaakt. Daarom namen we het initiatief om ter nagedachtenis aan de zes militairen een monument op te richten. We onderhouden dit zelf en gedenken hen jaarlijks.”
Zes maanden nadat de Schotten gesneuveld waren, zijn ze herbegraven op het Brits ereveld (War Cemetery) in Bergen op Zoom.
Initiatief
Het monument is opgericht door de bewoners van de Distelberg.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich tegenover Distelberg 1 te Helvoirt (gemeente Vught) en is omringd door een beukenhaag.
Bronnen
- De heer Henk van Helvert;
- De heer Henk Peters;
- Oorlogsmonumenten in het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen van Henk Peters uit Udenhout op de website van Het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen;
- DTVNieuws.
