Gemonde, verzetsmonument

Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Gemonde (gemeente Sint-Michielsgestel) bestaat uit een bakstenen gedenkmuur met twee ingemetselde plaquettes en de silhouetten van twee mannenfiguren (een verzetsstrijder en een geallieerde soldaat), geplaatst op een bakstenen voetstuk. Een boer op klompen (de verzetsstrijder) gaat de geallieerde soldaat voor naar een schuiladres. De gedaantes, die uit 3 centimeter dik staal bestaan, hebben een diepgroene poedercoating dat het roesten moet tegengaan.

Teksten
In één van de plaquettes zijn de namen van tien verzetsstrijders gegraveerd.

Op het voetstuk zijn de jaartallen ’40-’45 aangebracht.

Het verzetsmonument in Gemonde (gemeente Sint-Michielsgestel) is een eerbetoon aan tien Gemondenaren (verzetsgroep ‘Gasthuiskamp’) die in de herfst van 1944 gedurende zes weken twaalf Amerikaanse bemanningsleden van uit koers geraakte zweefvliegtuigen in veiligheid hebben gebracht en hebben verzorgd in de bossen van de Gasthuiskamp.

De locatie van het monument grenst aan het weiland waar in september 1944 een Glider, een militair zweefvliegtuig met acht Amerikanen, is geland. Enkele soldaten werden destijds door Dorus de Bie naar een schuiladres in Son gebracht, de rest van de bemanningsleden werd door Antoon Smits in veiligheid gebracht. Smits bracht hen naar een onderduikplaats in het Gasthuiskamp, een gebiedje dat grenst aan de noordkant van de Schijndelsedijk. Daar hielden zich in een droge sloot al een aantal Amerikanen schuil die eerder op de Schoonberg waren neergekomen. Zij werden geholpen door een groep Gemondenaren en verbleven daar gedurende 45 dagen, tot het moment dat de bezetter zich terugtrok. De gebeurtenissen uit die tijd zijn opgetekend door Frans Geerts, één van de leden van de groep Gemondse hulpverleners.

Oprichting
Het gedenkteken is geïnspireerd door het herinneringssteken dat een jaar eerder in Boxtel verrees aan de rand van de Kampina. Het idee voor een Gemonds verzetsmonument ontstond bij de in Boxtel woonachtige Henk Geerts, zoon van de Gemondse verzetsman Frans Geerts. Hij had de dodenherdenking in Kampina bijgewoond en was onder de indruk van hetgeen daar door vrijwilligers was neergezet. Nadat Geerts de ontwerper van het Boxtelse verzetsbeeld had benaderd, werd er een vierkoppig comité gevormd, waarin naast Henk en Broer, ook Jan Geerts en Toon van Heesch zitting namen. De gemeente Sint-Michielsgestel heeft de helft van het ruim 11.000 euro kostende project voor haar rekening genomen. Ook de Rabobank heeft zich bereid verklaard een deel in kosten bij te dragen, alsmede de Stichting SFMO.

Onthulling
Het monument is onthuld op 24 oktober 2004 door burgemeester mr. Jan C.M. Pommer en de directeur van de plaatselijke Rabobank, de heer Cees Menger. Zij deden dit samen met de enige nog in leve zijnde verzetsman, de heer M. van der Linden, alsmede de kleinkinderen van de verzetsgroepleden. Het programma startte met een Heilige Mis voor de overleden verzetsmannen en de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog. Vervolgens gingen de aanwezigen te voet naar het monument, onder begeleiding van fanfare, gilden en genodigden. Na het welkomstwoord door de voorzitter van het comité vond de onthulling plaats. Daarbij werd de vlag gehesen door de erewacht van de Koninklijke Luchtmacht en het Wilhelmus gespeeld. De Gemondse gilden St. Joris St. Catharina en St. Anthonius St. Sebatiaan brachten een vendelgroet. Vervolgens werden de aanwezigen toegesproken door de burgemeester en de ontwerper van het monument. Het officiële gedeelte werd afgesloten met de Last Post, waarna onder begeleiding van de fanfare en de gilden naar zaal ‘De Schuif’ werd gegaan voor de afsluiting.

Bronnen

• De heer A.L. van Heesch, lid van het comité van oprichting (073-5513014);
• Krantenartikel De Brug van 28 oktober 2004;
• De website van het Brabants Centrum.