Harderwijk, monument op begraafplaats ‘Oostergaarde’

Vorm en materiaal
Het monument op begraafplaats 'Oostergaarde' te Harderwijk is een gedenksteen van gepolijst, gespikkeld wit graniet. De rechthoekige steen heeft een uitgeslagen gat met daarachter een groot zwart kruis. Op de gedenksteen zijn donkere platen van gepolijst Impala-graniet bevestigd. De gedenksteen is 1 meter 20 hoog en 4 meter 80 breed.

Tekst
De tekst op het kruis luidt:

'1940
VOOR HEN DIE VIELEN
1945'.

In de gedenkplaten zijn de namen van 56 oorlogsslachtoffers gegraveerd. Ook zijn op de platen vijf namen van oorlogsslachtoffers uit het voormalige Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea aangebracht.

Op de gevel van de voormalige synagoge aan de Jodenkerksteeg is een plaquette bevestigd die een zustermonument van de gedenksteen is. De gedenksteen en plaquette vormen een twee-eenheid. Beide eenheden zijn met elkaar verbonden door de tekst:

'DE NAMEN VAN ONZE
JOODSE MEDEBURGERS
ZIJN VERMELD OP HET GEBOUW
DAT TOT IN DE OORLOG
ALS SYNAGOGE FUNGEERDE'.

Symboliek
Het gat in de steen staat symbool voor het 'inslag-effect' dat de Tweede Wereldoorlog op de Harderwijkse samenleving heeft gehad.

Het monument op begraafplaats 'Oostergaarde' te Harderwijk is opgericht ter nagedachtenis aan de 56 medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gedeporteerd en in concentratiekampen zijn omgebracht. Tevens worden met het gedenkteken vijf medeburgers herdacht die door oorlogshandelingen in het voormalige Nederlands-Indië of Nieuw-Guinea zijn omgekomen.

De namen en sterfdata van de 56 slachtoffers luiden:

Chr. Aartsen 19-11-1940, G. Aartsen 6-10-1944, B. Arendsen 12-4-1945, A. Arendsen 12-4-1945, D.W. Bannink 17-4-1945, K. Besselsen 27-2-1942, W. Brands 11-10-1944, G. van den Brink 13-7-1943, J. Bruinink 4-5-1945, A. van de Bunte 12-2-1945, W. van Dam 2-3- 1945, J. Dirksen 27-7-1940, J.A. van den Dries 19-10-1944, L. van Elten 27-11-1944, P. Fleurke 9-8-1944, G. Foppen 11-10-1944, H. Foppen 11-10-1944, C.A. den Hartigh 8-12-1944, J. Hop 19-10-1944, W. Hop 31-1-1945, A. Jansen 6-4-1942, T.F. van de Kamp 29-7-1945, W.C.A. Kienhuis 6-1-1945, A. Klaassen 17-8-1944, E. Klaassen 27-10-1944, J. Klok 12-12-1944, A. Kroes 19-7-1945, H.J. Kuikhoven 7-10-1944, D. Kuijper 8-3-1945, H. Langen 8-3-1945, A. Luitjes 25-6-1943, Th. Mooij 10-8-1944, H.W. Mooij 10-8-1944, H.G. Nuse 29-4 1942, Jannetje van de Os 25-12-1944, L. de Paauw 7-10-1944, A.W.H. Perelaer 15-4-1945, G.J. Raaijen 12-11-1944, G.A. Schaftenaar 2-3-1945, K. Scheepstra 11-10-1944, T. Scheepstra 11-10-1944, G.J. Schiffmacher 1-12-1944, P.J. Schuijl 11-5-1942, F.L. Schuijl 19-2-1942, G.J. Schutten 2-3-1945, H. Smink 11-5-1942, L. Smit 28-7-1943, C.P.Chr. Steijlen 16-5-1945, J. Stoffelsen 1-10-1944, L.M. Stoorvogel 23-11-1944 en J.J. Thomas.

De namen en sterfdata van de vijf medeburger die in het voormalige Nederlands-Indië of Nieuw-Guinea zijn omgekomen luiden:

A. Eikenhorst 13-10-1947, H. Klaassen 27-3-1046, O. van Polen 22-11-1947, G. Timmer 10-4-1949 en W. Klevelam 1-6-1962.

Oprichting
De oprichting was een initiatief van oud-verzetsleden en de plaatselijke bevolking.

Onthulling
Het monument is onthuld op 11 april 1995 door burgemeester J.G. de Groot.

Locatie
Het monument is geplaatst op begraafplaats 'Oostergaarde', gelegen aan Oosteinde te Harderwijk.

Bron
Gemeente Harderwijk.

Voor meer informatie

• www.harderwijk.nl;
• De gemeente Harderwijk heeft een publicatie uitgegeven, waarin de namen
  van de Hardewijkse oorlogsslachtoffers en een overzicht van de
  gebeurtenissen waarbij zij om het leven zijn gekomen staan. Ook de
  symboliek van het monument wordt er in toegelicht. Verder wordt
  aandacht geschonken aan de geallieerde vliegers die in Harderwijk
  begraven liggen.