Het monument
Vorm en materiaal
De plaquette in het voormalige hoofdpostkantoor te Utrecht is uitgevoerd in brons. In reliëf wordt een als draak uitgebeelde Duitse adelaar afgebeeld, die met zijn klauwen het Nederlandse wapen grijpt. Hieronder staan de initialen van de PTT. Boven de draak is een afbeelding van de Nijmeegse brug en gedropte parachutisten aangebracht. Links staat de Domtoren, rechts het postkantoor op de Neude. Onderaan wordt met twee zandlopers en een telefoonlijn met zendtoestel het illegale contact tussen Utrecht en Nijmegen uitgebeeld.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
‘W.J. HEUKELS – L.J. LANS
GAVEN HUN LEVEN VOOR NEDERLAND EN ORANJE.
HUN ZWIJGEN REDDE HUN MEDEWERKERS’.
De geschiedenis
De plaquette in het voormalige hoofdpostkantoor te Utrecht herinnert de inwoners aan de ambtenaren van het Utrechtse telefoondistrict die in het najaar van 1944 in verbinding stonden met de geallieerden in het bevrijdde Nijmegen. Door deze verzetsdaad verloor de bezetter zeker zestig treinen. De plaquette herinnert tevens aan twee gefusilleerde verzetsmensen.
De namen van de twee slachtoffers luiden:
Wolter Jacobus Heukels en Leendert Johannes Lans.
Aan de achterzijde van het gebouw van het voormalige hoofdpostkantoor aan de Oudegracht hadden de heren W.J. Heukels en L.J. Lans samen met andere ondergrondse PTT-medewerkers een geheime installatie aangelegd. Hiermee werd het illegale contact in heel Nederland in stand gehouden. Heukels en Lans zijn op het terrein van de machinefabriek Jaffa in Utrecht geëxecuteerd in verband met een bomaanslag in deze fabriek. Een bomaanslag die zij niet hadden gepleegd. Wolter Heukels is postuum door de koningin geëerd met het verzetskruis.
Een replica van de plaquette is geplaatst bij het familiegraf op de begraafplaats Oud-Kralingen in Rotterdam. Het enige verschil met de originele plaquette is dat de replica niet is uitgevoerd in brons, maar in natuursteen.
In 2011 is het hoofdpostkantoor in Utrecht, ook wel bekend onder de naam Post Utrecht, als laatste Nederlandse postkantoor gesloten. Vanaf 2020 is de centrale bibliotheek van Utrecht in dit pand gevestigd.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1948.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De plaquette hangt in het trapportaal van het pand op de Neude in Utrecht, waar tot 2011 het hoofdpostkantoor was gevestigd. Sinds 2020 is hier de centrale bibliotheek gehuisvest.
Bronnen
- Oorlogsmonumenten in de Provincie Utrecht van Ingrid van Beuzekom, Roland Blijdenstijn en Rob van Olderen. Stichtse Monumenten Reeks (Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 1995). ISBN 90 5345 062 9;
- Wikipedia, 5 februari 2025.
