Het monument
Vorm en materiaal
Het monument Nijenrode in Amersfoort is een metalen kruis, omgegeven door een metalen hekwerk met ornamenten.
Tekst
De tekst op het monument luidt:
‘GEFUSILLEERD 3-10-1944
JAC. P. BUNNIK GEB. 11-4-1898
G.C. v. HOFTEN GEB. 21-6-1897’.
De geschiedenis
Het monument Nijenrode in Amersfoort is opgericht ter nagedachtenis aan twee personen die hier op 3 oktober 1944 door de bezetter zijn gefusilleerd als vergelding voor de moord op een NSB’er.
De namen van de twee slachtoffers luiden:
Jac. P. Bunnik en G.C. van Hoften
Een oude knot-els en een eenvoudig gedenkteken markeren deze plek waar op 3 oktober 1944 houthandelaar Jac. P. Bunnik en de directeur van de Amersfoortse GGD G.C. van Hoften werden gefusilleerd. Ze werden gedood als vergelding voor de moord op advocaat J. Frima, een prominent NSB-er die in de Provinciale Staten zat.
Op 29 september 1944 was J. Frima vanuit het huis van de Hooglandse NSB-burgemeester J. Kranenburg aan de Hamseweg gevolgd door vier verzetslieden. Bij de Schothorsterlaan schoten ze hem dood. Het lijk begroeven ze in een droge sloot, maar de pet en fiets van Frima lieten ze achter in de struiken. Voorbijgangers ontdekten de fiets en waarschuwden de politie.
De Duitsers besloten tot een vergeldingsactie. Aangezien de executie in Hoogland had plaatsgevonden en er vermoeden was dat gemeenteambtenaren uit Hoogland dit hadden gedaan, werden in eerste instantie twee van hen aangewezen om als represaille te worden gefusilleerd. Een politieman die met een Duitse getrouwd was, wist te voorkomen dat de twee gemeenteambtenaren werden gefusilleerd. Omdat er ook aanwijzingen waren dat Frima was geliquideerd door verzetsmensen uit Amersfoort, richtte de wraakactie zich op twee bekende Amersfoorters.
Op de late avond van 2 oktober 1944 werden de 46-jarige Jacob Bunnik en de 47-jarige Gerard van Hoften opgepakt vanuit hun huis en hun familie. Zonder enige vorm van proces worden beiden in de ochtend van 3 oktober 1944 hier aan de Schothorsterlaan gefusilleerd. Op dezelfde plek waar het verzet de NSB-er Frima had geliquideerd.
De omgeving van Hoogland en Amersfoort is sindsdien aanzienlijk veranderd. Waar het gedenkteken eerst op de Schothorsterlaan in een landelijke omgeving stond is het nu opgenomen in een woonwijk en ligt het feitelijk aan de Nijenrode. Het hekwerk en gedenkteken zijn gedraaid om het vanaf de weg te zien. De knot-els is nog steeds dezelfde boom die de plaats van deze verschrikkelijke gebeurtenis markeert.
Jacobus Petrus Bunnik
Jacobus Petrus Bunnik wordt geboren op 11 april 1898 in Alphen aan de Rijn. De vader van Jacob had de Houthandel en Timmerfabriek J. Bunnik & Zonen uitgebouwd tot een waar familiebedrijf. Jacob gaf leiding aan de timmerfabriek, en ook zijn broers Gerard, Cees en Antoon werkten in de zaak. In 1940 trad Jacob uit het familiebedrijf en begon een nieuw bedrijf, Houthandel ’t Boompje, op Heiligenbergweg 2, net buiten de grachtengordel van de stad. Naast het ondernemerschap had Jacob ook passie voor muziek, die hij vooral uitleefde in het kerkkoor van de Henricusparochie. Hij was duidelijk anti-Duits gezind. Jacob is 46 jaar geworden en liet een weduwe Wilhelmina Johanna van de Pol met zes kinderen achter. In de Amersfoortse wijk Rustenburg is het Bunnikpad naar de omgebrachte houthandelaar vernoemd.
Gerardus Cornelis van Hoften
Gerardus Cornelis van Hoften wordt geboren op 21 juni 1897 in ‘s-Hertogenbosch. Als arts en directeur van de Geneeskundige Dienst in Amersfoort geldt hij als een vooraanstaande burger van de stad. Tegen het einde van de Duitse bezetting is Gerard de laatste gemeentedirecteur die niet pro-Duits of NSB’er is. Hij is zich ervan bewust dat hij daardoor in de toekomst mogelijk in de problemen kan raken en heeft in huis een koffertje klaarstaan ingeval hij moet vluchten. Gerard is 47 jaar geworden en liet een weduwe met twee kinderen achter.
In de Amersfoortse wijk Rustenburg is de Van Hoftenstraat naar de vermoorde arts vernoemd.
Onthulling
Het monument werd op 3 oktober 1946 onthuld door de Hooglandse pastoor J. de Jong. Het monument is een geschenk van het koor van de Henricusparochie in het Soesterkwartier, waar Jacob Bunnik lid van was.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst aan Nijenrode 147, nabij de Emiclaerseweg te Amersfoort.
Bronnen
- Gemeente Amersfoort;
- Om niet te vergeten. De Tweede Wereldoorlog herdacht in Amersfoort van Joost van der Spek. (Amersfoort, 2e druk, juni 2000).
