Het monument
Vorm en materiaal
De plaquette in het stadhuis van Amsterdam is uitgevoerd in brons. Op de plaat zijn in reliëf vier mensenfiguren, twee wapenschilden en diverse ornamenten aangebracht. De plaquette is 70 cm hoog en 100 cm breed.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
'TER HERINNERING AAN DE
LEDEN VAN HET PERSONEEL
DER GEMEENTE AMSTERDAM
DIE IN DE JAREN 1940-1945
ALS SLACHTOFFER VAN
DE DUITSCHE TERREUR
ZIJN GEVALLEN.'
Wijziging
De plaquette bevond zich oorspronkelijk in het voormalige stadhuis van
Amsterdam aan de Oudezijds Voorburgwal. In 1991 is de plaquette
verplaatst naar het nieuwe stadhuis aan de Amstel.
De geschiedenis
De plaquette in het stadhuis van Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan alle personeelsleden van de gemeente die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.
Tijdens de bezettingsjaren zijn er 1.298 ambtenaren tewerkgesteld in Duitsland. De bezetter had 20 procent van het personeel geëist; er meldden zich 6 procent van de 20.614 ambtenaren. Het aantal omgekomen ambtenaren is niet te achterhalen. Een aantal van hen werd gefusilleerd wegens verzetsdaden.
Oprichting
Op 24 oktober 1946 stelde de de toenmalige wethouder van kunstzaken voor een bronzen plaquette te laten maken met alle namen van de tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen ambtenaren. Dit plan bleek te ambitieus en bovendien vond Stichting 1940-1945 het aanbrengen van namen onverstandig, omdat het gevaar bestond dat de beschikbare lijst niet compleet zou zijn. Uiteindelijk werd er besloten een plaquette met een algemene tekst te laten maken. Op 20 december 1946 kreeg beeldhouwer Paul Koning de opdracht een om een bronzen plaquette te maken.
Onthulling
De plaquette is onthuld op 6 februari 1948. Tijdens de onthulling hield waarnemend burgemeester Feike de Boer een toespraak waaruit bleek dat er nog veel van wat er zich in de oorlogsjaren had afgespeeld onbekend was. De Boer stelde met vreugde vast dat het gemeentepersoneel, een uitzondering daargelaten, tijdens de oorlogsjaren de juiste houding tegenover de bezetter had aangenomen. Het merendeel van degenen die zich niet goed hadden opgesteld, waren volgens De Boer tijdens de bezettingstijd in dienst van de gemeente gekomen.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De plaquette is aangebracht op de muur naast de trouwzalen in het stadhuis van Amsterdam aan de Amstel.
Bronnen
-
Om nooit te vergeten – Amsterdamse monumenten en gedenktekens ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog van Mies Bouhuys en Boris Klatser. (Bussum, Produktie Uitgeverij Thoth, 1995). ISBN 90 6868 124 9;
-
Vertel de verhalen van Frans Heddema en Margit Willems, uitgegeven door Stadsdeel Amsterdam-Centrum (2005). ISBN 90-9019166-6.
