Het monument
Vorm en materiaal
Het Joods Monument Zandvoort is een uit baksteen opgetrokken gedenkmuur met gedenkstenen van Belgisch hardsteen.
Tekst
De tekst op de middelste gedenksteen luidt:
‘4 MEI 2021 – 22 LJAR 5 781
TER NAGEDACHTENIS AAN DE ZANDVOORTSE
JOODSE GEMEENSCHAP, WAARVAN 308 MANNEN, VROUWEN EN KINDEREN
IN DE OORLOGSJAREN 1940 – 1945 WERDEN VERMOORD DOOR DE NAZIʼS
OM WIE ZE WAREN EN GEEN EIGEN GRAF HEBBEN’
Aan weerszijde van de middelste gedenksteen bevinden de gedenkplaten waar de namen van de slachtoffers in zijn gegraveerd.
Symboliek
De symboliek van het monument is gelegen in de betekenis van de plek. Vanaf het jaar 1922 stond hier een synagoge die in de nacht van 4 op 5 augustus 1940 werd verwoest. De synagoge vormt daarmee de basis van het ontwerp. In het midden van het monument is symbolisch de ark van Noach uitgebeeld.
De geschiedenis
Het Joods Monument in Zandvoort is opgericht ter nagedachtenis aan alle Joodse inwoners die in de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn weggevoerd en omgebracht.
Oprichting
In april 1985 is de suggestie gedaan om een kunstwerk te vervaardigen dat een herinnering kon zijn aan de grote groep Joodse ingezetenen die het slachtoffer werd van de bezettende macht. De plaats waar de synagoge gestaan heeft, zou zeer geschikt zijn. In juni 1987 werden een aantal Joodse burgers gepolst die in de periode 1940-1945 in Zandvoort verbleven. Hoewel er waardering was voor de geste, stond men afwijzend tegenover de gedachte. Besloten werd toen het project niet voort te zetten. In 1989 werd alsnog een gedenksteen geplaatst ter herinnering aan de synagoge. Dit monument is toen onthuld op 4 augustus 1991 door de Ambassadeur van Israël in Nederland, de heer M. Bawly.
Aan het onderwerp ‘de Joodse gemeenschap in Zandvoort’ is de laatste jaren veel aandacht besteed in Zandvoort. In 2014 verscheen het boek ‘Joods Zandvoort’, waarin de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Zandvoort is weergegeven.
Een jaar later verscheen het boek ‘Ondernemers met lef’, waarin het wel en wee van de Joodse onderneming, verantwoordelijk voor de aanleg van de treinverbinding, het station en de ontwikkeling van Bad-Zandvoort, in de periode 1881-1951, is verwoord. Door deze publicaties en de groeiende belangstelling voor dit onderwerp ontstond het idee om een tentoonstelling hierover te organiseren. Deze tentoonstelling vond plaats in de Hervormde Kerk tijdens de zomer van 2016 en werd door meer dan 5.000 mensen bezocht. De belangstelling was zo groot dat de organisatie besloot om de tentoonstelling met een aantal weken te verlengen.
Initiator hiervan was dominee Teunard van der Linden, die werd bijgestaan door veel vrijwilligers en verschillende Zandvoortse organisaties. Speciaal voor deze tentoonstelling werd de catalogus ‘Joods Zandvoort in beeld’ gemaakt. Al deze activiteiten hebben ertoe geleid dat er in Zandvoort vanuit diverse organisaties en door diverse personen de wens is geuit om in Zandvoort een monument op te richten, met daarop vermeld alle namen van in de Tweede Wereldoorlog omgekomen Joodse inwoners die geen graf hebben.
Onthulling
Het nieuwe Joods Monument Zandvoort is op 3 oktober 2021 officieel onthuld door Burgemeester David Moolenburgh in aanwezigheid van uit Israël overgekomen Gil Matz. Hij is de kleinzoon van Maurits Frank, de voorganger ten tijden dat de Synagoge op deze plek stond. Tijdens de onthulling sprak initiatiefnemer Teunard van der Linden over zijn zoektocht naar de geschiedenis van Joods Zandvoort. Lieke en Nova, leerlingen van de Mariaschool hebben een eigen gedicht voorgedragen. Andere sprekers waren Rabbijn Menno ten Brink alsmede Rabbijn Shmuel Spiero. De muziek werd verzorgd door trio Carmel onder leiding van Doron Peper.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich in de Doctor Johannus G. Mezgerstraat vlakbij de Jacob van de Heemskerckstraat te Zandvoort (provincie Noord-Holland).
