Vierlingsbeek, oorlogsmonument

Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Vierlingsbeek (gemeente Land van Cuijk) is een uit bakstenen opgetrokken gedenkmuur met acht kruisen van witte natuursteen. Het gedenkteken is 50 centimeter hoog, 6 meter breed en 10 centimeter diep.

Tekst
Op de kruisen zijn de namen van twintig oorlogsslachtoffers aangebracht.

Symboliek
Het kruis is niet alleen een symbool van het christelijke geloof, maar herinnert tevens aan het offer dat de oorlogsslachtoffers brachten voor een leven in vrijheid. De kruizen raken elkaar aan om op deze wijze een geheel te vormen.

Wijzigingen
In 1982 kreeg het oorlogsmonument een nieuwe plek krijgen om plaats te maken voor de nieuwbouw van de Rabobank aan het Vrijthof. Om de centrale ligging van het monument te behouden is het monument verplaatst naar de overzijde van de Spoorstraat bij de Laurentiuskerk. Hierbij zijn de kruizen goed schoongemaakt. De nieuwe uitvoering werd soberder van aard dan ervoor. In 1998 werd het monument voor de tweede keer verplaatst. Men vond dat het monument te veel was weggestopt en werd daarom het monument aangepast. Hierbij zijn de kruizen opnieuw behandeld.

Het oorlogsmonument in Vierlingsbeek is opgericht ter nagedachtenis aan 20 medeburgers die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

De namen van de 20 slachtoffers luiden:

Antoon Arts (27-07-1870 – 19-10 1944), Gerrit Brugman (30-11-1916 – 12-06-1945), Jan Cortenbach (14-02-1870 – 16-10-1944), Jean Creemers (Jean Antoon Maria) (28-08-1905 – 24-11-1944), Jan Deenen (Johannes Jacobus) (22-09-1879 – 31-10-1944), Jan Denissen (31-08-1885 – 01-11-1944), Joost Ebben (Jozefius Martinus), Frans Ewals (08-11-1888 – 26-09-1944), Piet Geurts (01-09-1919 – 10-05-1940), Dorus Geurts (05-10-1873 – 17-05-1947), Anny Groot (Anny Josina) (31-03-1927 – 12-0-1944), Albert van Heijster (Albertus Josephus) (24-05-1909 – 24-10-1944), Arnold van den Hoogen (Arnoldas Martinus) (27-02-1920 – 01-05-1945), Tien Klomp (1910 – 03-04-1946), pastoor Michaël Adrianus Jansen (05-06-1880 – 09-10-1944), Wim Jansen (13-05-1922 – 25-02-1945), Toon Mooren (Antonius Lodewijk Jozef) (19-03-1923 – 05-03-1945), Mientje van Rooij (Wilhelmina Anna Fransisca) (22-04-1917 – 30 -0-1944), Riek Versteegen-van Mil (Hendrika) (1882 – ?-12-1944) en Willem Wijnhoven (W.C.H.) (20-08-1893 – 12-12-1944).

Op de ochtend van 19 oktober 1944 is Antoon Arts omgekomen tijdens het halen van melk bij een boerderij in Oostrum. Hij werd in een sloot langs de weg van Venray naar Oostrum gevonden. Hij had verwondingen aan de borst en de hartstreek, die hoogstwaarschijnlijk zijn veroorzaakt door granaatscherven. Hij werd diezelfde dag begraven in de tuin van de bakkerij. Na de bevrijding is Antoon Arts herbegraven op het kerkhof te Vierlingsbeek. Gerrit Brugman is overleden in een ziekenhuis in Brussel aan de gevolgen van een ongeluk met een ontplofte kachel tijdens het wachtlopen op het station van Beugen. Jan Creemers is samen met Albert van Heijsten omgekomen op 24 november 1944 toen ze op de fiets op weg waren naar het bevrijde Vierlingsbeek. Ze werden dodelijk getroffen door een granaat van een vliegtuig toen ze een goed heenkomen zochten.

Op 31 oktober 1944 is Jan Deenen omgekomen toen hij met zijn familie hun toevlucht zochten in Tienray. Tijdens het bouwen van een schuilkelder werd hij dodelijk getroffen door een granaat. De dag erop werd hij achter de kerk van Tienray begraven. Op 17 april 1945 is Jan Deenen herbegraven op het kerkhof te Vierlingsbeek.

Jan Denissen is op 1 november 1944 in Blitterswijk overleden aan de gevolgen van een bloedvergiftiging die hij had overgehouden aan een wond in zijn bovenbeen door een scherf van een fosforbom. Een Duitse arts heeft nog getracht zijn leven te redden. Jan Denissen is begraven in Blitterswijk en daarna herbegraven in Vierlingsbeek. De gehele familie Denissen is zwaar getroffen door het oorlogsgeweld. Maar liefst dertien familieleden hebben de oorlog niet overleefd. In Holthees staat een oorlogsmonument die een aantal familieleden herdenkt.

Joost Ebben is op 23 oktober 1944 in Oostrum omgekomen aan de gevolgen van zijn verwondingen die hij omliep door een Duitse handgranaat die naar hem was toegeworpen. Op 26 september 1944 kwam Frans Ewals om in Vierlingsbeek tijdens een luchtaanval van de geallieerden. Piet Geurst was als soldaat gesneuveld tijdens de meidagen en zijn broer Dorus Geurts is omgekomen door een landmijn na de oorlog. Anny Groot is in schuilkelder omgekomen bij een bombardement. Arnold van den Hoogen is met zijn paard en wagen over een tankmijn gereden en daarbij omgekomen. Ook Tien Klomp is omgekomen door een mijn.

Pastoor Janssen is door drie Duitse SS-ers geëxecuteerd. Zijn stoffelijk over werd op 23 oktober 1972 gevonden en bijgezet op het kerkhof onder het calveriemonument dat door de parochie in 1929 aan hem was geschonken bij zijn 25-jarig priesterfeest. Wim Jansen is gedeporteerd naar Buchenwald voor zijn activiteiten in het verzet en daar aan lichamelijke uitputting overleden. Toon Mooren zat ook in het verzet en is omgekomen in de steengroeve van Mauthausen op 5 maart 1945.

Mientje van Rooij is aan de gevolgen van een bombardement van Engelse bommenwerpers in het ziekenhuis overleden. Riek Versteegen-van Mil stief in het ziekenhuis enkele weken na de gevolgen van een granaataanval. Ook Willem Wijnhoven stierf aan de gevolgen van een bombardement. Hij stierf in een ziekenhuis in Weert.

Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1950 door de toenmalige gemeente Vierlingsbeek.

Locatie
Het monument is aangebracht tegen de buitenwand van de R.K. kerk aan de Spoorstraat te Vierlingsbeek (gemeente Land van Cuijk).

Bronnen

• Gemeente Land van Cuijk;
• Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
• Dorpsraad Vierlingsbeek.