Het monument
Vorm en materiaal
Het monument ‘Kamp Erika’ in Ommen is een zwerfkei met plaquette. Bij de gedenksteen is een eenvoudig houten kruis geplaatst en zijn in hartvorm een aantal kleinere veldkeien neergelegd. Achter het gedenkteken bloeit de boom Fagus Sylvatica Pendula.
Teksten
De tekst op de plaquette op de zwerfkei luidt:
‘NEDERLAND GEDENK’
TER NAGEDACHTENIS AAN HEN DIE DEZE WEG GINGEN NAAR
HET CONCENTRATIEKAMP ‘ERIKA’, WAAR TUSSEN ’42 – ’45
TALLOZE NEDERLANDERS ZIJN VERNEDERD, GEMARTELD EN
VERMOORD’.
De tekst op het informatiepaneel luidt:
‘HERDENKINGSMONUMENT KAMP ERIKA. HET GEVANGENENKAMP ERIKA WAS VAN 1941-1945 EEN PLEK VAN ONTBERINGEN, PIJN, VERNEDERING EN HEEL VEEL LEED’.
Wijziging
In 2006 is het monument uitgebreid met een informatiepaneel, een herdenkingsplaquette en een zitbank.
De geschiedenis
Het monument ‘Kamp Erika’ herinnert de inwoners van Ommen aan dit strafkamp waar tussen 1942 en 1945 talloze Nederlanders zijn mishandeld en vermoord.
Kamp Erika is ontstaan naar een idee van Hirschfeld, de Nederlandse secretaris-generaal van Handel, Nijverheid en Voedselverdeling. Met de oprichting van een strafkamp wilde Hirschfeld een einde maken aan de sabotage van de voedselverdeling, waarmee verzetsmensen de bezetter wilden dwarsbomen. In juni 1941 bouwde de Duitse paardenslager Werner Schwier het voormalig ‘Sterkamp van de Nederlandse Theosofische Vereniging’ om tot een strafkamp. De bouw werd bekostigd met 150.000 gulden aan geroofd geld. Tot de zomer van 1943 had Schwier de leiding over dit kamp met Nederlandse bewakers.
Schwier gaf het strafkamp de naam Erika, dat uiteindelijk bewaakt werd door 250 speciaal geselecteerde opzichters. Er werd geprobeerd zoveel mogelijk Joden in het kamp te krijgen. Hoewel Nederlandse rechters gewaarschuwd werden Nederlandse veroordeelden niet naar een strafkamp te sturen, maar naar een concentratiekamp, gebeurde dat toch. Gevangenen werden mishandeld en vermoord. De techniek van kwellen was in dit kamp zo geperfectioneerd dat naar verluidt zelfs experts uit Dachau en Auschwitz kennis kwamen maken met de wijze waarop gevangenen in Kamp Erika werden mishandeld.
In 1943 werd Erika een opvoedingskamp voor landlopers en bedelaars en voor mensen die zich aan de arbeidsplicht in Duitsland hadden onttrokken. In 1944 werd Erika weer een strafkamp.
Het RIOD (Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie) schat dat zeker meer dan 10% van de gevangenen van Ommen zijn omgekomen (in Ommen of in een van de Duitse werkkampen). Bij de gevangenen waren geen zware misdadigers, maar zwarthandelaren en studenten die weigerden de loyaliteitsverklaring te ondertekenen of in Duitsland te gaan werken.
Na de oorlog werd het kamp ‘Erica’ genoemd en deed het dienst als bewaringskamp voor gearresteerde Nederlanders. Op 31 december 1946 werd Kamp Erica gesloten.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1991. Op 4 mei 2006 is het monument uitgebreid met een informatiepaneel, een tweede plaquette en een zitbank. De uitbreiding van het monument was een initiatief van de Historische Kring Ommen.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich nabij de Steile Oever, op het terrein van de Besthmenerberg te Ommen.
Bronnen
- Gemeente Ommen;
- Oorlogsmusea.nl.
