Het monument
Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Halfweg (gemeente Haarlemmermeer) is een beeld van een roepende mannenfiguur met opgeheven arm op een sokkel. Aan de voorzijde van dit monument liggen achttien gedenkkeien.
Teksten
De tekst op de voorzijde van de sokkel luidt:
‘P.H. DE BOOY
H. DIRKZWAGER
J. DOL
G. PHILIPSEN
A. VERMAAT
A.P. DE VISSER
A.B. VAN WAARDEN
DEN HELDER
D.A. VAN REES
AMSTERDAM
W.P. SPEELMAN
NIEUWVEEN
L.J.M. V.D. WEIJDEN
ROTTERDAM
17 FEBRUARI 1945’
Op de gedenkkeien, toegevoegd in 2021, staan de naam van de oorlogsslachtoffers die een bijzondere verbintenis hadden met de voormalige gemeente Haarlemmerliede.
Digitaal Joods Monument
‘De joodse oorlogsslachtoffers die op dit gedenkteken vermeld staan, zijn tevens opgenomen in het ‘Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland‘. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje ‘Geschiedenis’ op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.’
Wijziging
Oorspronkelijk stond het gedenkteken aan de Spaarndammerdijk. In 1955 is het verplaatst naar Halfweg. In 2017 is het monument verplaatst naar de hoek Dubbele Buurt / N200 te Halfweg. In oktober 2021 zijn er achttien gedenkkeien toegevoegd aan het monument.
De geschiedenis
Het verzetsmonument herinnert de inwoners van Halfweg (gemeente Haarlemmermeer) aan tien verzetsstrijders die op 17 februari 1945 door de bezetter op de Spaarndammerdijk zijn gefusilleerd.
De namen van de tien slachtoffers luiden:
Pierre Hendrik de Booij, Hillebrandt Dirkzwager, Jan Dol, Gabriël Philipsen, Dirk Albertus van Rees, Willem Pieter Speelman, Anton Vermaat, Andries Pier de Vries, Abraham Bonifacius van Waarden en Louis Joseph Marie van der Weijden.
De fusillade was een represaille voor een spoorwegoverval op 13 februari 1945. De groepscommandant van de marechaussee in Halfweg, de heer W.J. Krijkamp, omschreef de sabotageactie als volgt: ‘Van de stoomgoederentrein, komende uit de richting Amsterdam, zijn vier wagens uit de rails gelopen en ongeveer vijf meter rails van de spoorleggers (onderleggers) afgeslagen. Vermoedelijk is aldaar door onbevoegden een lading springstof aangebracht.’
De tien verzetsmensen die zijn geëxecuteerd, waren afkomstig uit de gevangenis aan de Weteringschans te Amsterdam. Hun stoffelijk overschot werd begraven in de Kennemerduinen. Na de bevrijding zijn zij elders herbegraven.
In oktober 2021 zijn er gedenkkeien onthuld bij dit monument ter nagedachtenis aan de oorlogsslachtoffers in de Tweede Wereldoorlog die allen een bijzondere verbintenis hadden met de voormalige gemeente Haarlemmerliede. Zo waren zij woonachtig of geboren in deze voormalige gemeente, of in het geval van Cornelia Anneke Gehrels op bezoek bij familie alwaar zij in maart 1945 met haar tante in Halfweg fietst en onder vuur komt door een luchtaanval op een brug. Net als haar vader Cornelis Adolf Gehrels, lid van het verzet, overleeft ze, zo vlak voor de bevrijding, de oorlog niet.
De namen van de zeventien oorlogsslachtoffers luiden:
Isidor Akker, Marie Akker-Kalker, Jacobus Petrus Bauman, Joël Dasberg, Henriette Dasberg, David Dasberg, Jette Dasberg-Dasberg, Cornelis Adolf Gehrels, Cornelia Anneke Gehrels, Mietje de Haan-de Vries, Simon de Haan, Max de Haan, Barend Klerk, Sophia Knokker, Yvonne Lakmaker-Akker, Keetje van Leeuwen-de Rood en Dirk Visser.
Onthulling
Het monument is onthuld op 15 april 1950 door de heer De Booij (vader van een van de slachtoffers). In het kader van het lustrum 75 jaar vrijheid zijn in oktober 2021 gedenkkeien bij het monument onthuld met de namen van de oorlogsslachtoffers die een bijzondere verbinding hadden met de voormalige gemeente Haarlemmerliede en nog niet bij een bestaande monument werden herdacht.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de hoek Dubbele Buurt / N200 te Halfweg in Halfweg (gemeente Haarlemmermeer).
Bronnen
- Gemeente Haarlemmerliede, tegenwoordig gemeente Haarlemmermeer;
- Feiten en achtergronden over luchtaanvallen op Haarlem tijdens periode 1940 – 1945 (Hlm., 1995);
- Historisch Halfweg.
