Het monument
Vorm en materiaal
Het Limburgs Bevrijdingsmonument te Maastricht is een bronzen beeldengroep, bestaande uit acht feestvierende mensenfiguren. Het beeld is geplaatst op een betonnen voetstuk, voorzien van een cementlaag. Op de sokkel zijn versieringen aangebracht. In reliëf worden afgebeeld: een blad, bloemranken, een ster, een haan, een Franse lelie en een klimmende leeuw. Voor het gedenkteken is een bronzen schaal geplaatst, waarin het bevrijdingsvuur kan worden ontstoken.
Symboliek
De figuren geven verschillende aspecten uit de oorlogstijd weer:
- de bevrijding door het Amerikaanse leger;
- de activiteiten van de verzetsorganisaties;
- de terugkeer van Nederlandse burgers uit gevangenschap;
- de vreugde om de herwonnen vrijheid;
- de hervatting van de arbeid voor de wederopbouw;
- de rouw om de oorlogsslachtoffers.
Vooraan staat een man die de ketens van zijn onderdrukking verbroken heeft. Naast hem maakt een Amerikaanse soldaat het V-teken (‘Victory’, ofwel overwinning). Links- en rechtsachter bevinden zich twee dansende kinderen. Achter de kinderen staan hun moeders, van wie er één nog een geschrokken kind tegen zich aandrukt. Aan de andere kant een arbeider met een hamer in zijn handen. Hij beeldt onverzettelijkheid en de wil tot wederopbouw uit. Daarnaast een afgewende, treurende vrouw die leed en rouw uitbeeldt.
Kunstenaar Charles Eyck heeft het gedenkteken als volgt omschreven: ‘Het monument heeft geen andere pretentie dan een herinnering te zijn aan het gloeiende enthousiasme op de dag dat de oorlog beëindigd was en het Amerikaanse leger ons land binnentrok. Het moest lijken op een fragment van die feestelijke stoeterijen, die op de bevrijdingsdag door onze dorpen en steden trokken – ongeordend – een spontane laaiende geestdrift, waar alle doorstane ellende een spanne tijds wordt vergeten. […] De Amerikaanse soldaat die het V-teken maakt is het symbool van de soldaat van alle overwinnende legers. Hij is niet voorgesteld als de vechtjas – de genadeloze vuurvreter – maar als de soldaatmens, die ons tegemoet kwam. Behalve op de foto’s en de film zijn er maar weinig burgers die ‘de soldaat’ hebben zien vechten… daartegenover is hij ons in één vorm tegemoet getreden, waardoor de fraternisering der volkeren is begonnen en die thans in het wereldfederalisme zijn machtigste vorm kan vinden, voor het welzijn der mensen.’
Wijziging
Het monument is in juni 2017 grondig gerestaureerd.
De geschiedenis
Het Limburgs Bevrijdingsmonument herinnert de inwoners van Maastricht aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, aan het Limburgse verzet dat met gevaar voor eigen leven tegen de bezetter heeft gestreden en aan de bevrijding van de stad door de Amerikaanse troepen.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van het ‘Comité tot Oprichting van een Limburgs Oorlogsmonument’. Burgemeester en wethouders van Maastricht wezen op 9 mei 1947 het Koningsplein aan als plaats voor het monument. Het gedenkteken staat op de lijst van Nationale Monumenten.
Onthulling
Het monument is onthuld op 13 september 1952 door ir. C. Staf en de Amerikaanse ambassadeur in Nederland.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Bronnen
- Gemeente Maastricht;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 van H.J. Mans en A.P.M. Cammaert. (Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994). ISBN 90 70356 67 8;
- Aantreden van juni 1955, nr.6, uitgegeven door de Nederlandse Vereniging van Ex-politieke Gevangenen uit de Bezettingstijd;
- De Limburger. ‘Oorlogsmonument in Maastricht wordt weer opgeknapt. 19 juni 2017.’
