Het monument
Vorm en materiaal
Het ‘Mobilisatie-monument’ in Achterveld (gemeente Leusden) is een gedenkplaat van messing.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
‘NEDERLAND
MOBILISATIE 25 AUGUSTUS 1939
ASSCHAT
SEPTEMBER – OCTOBER 1939
ONDERWATERZETTING VAN DE BUURTSCHAP ASSCHAT
DE BEWONERS MOETEN HUIZEN EN ERVEN VERLATEN
EN ELDERS ONDERDAK VINDEN.
VALLEISTELLING
SOLDATEN VAN HET 16E rEGIMENT iNFANTERIE BEZETTEN
DE HOOFDAFWEERSTELLING LANGS HET VALLEIKANAAL EN
DE VOORPOSTEN OP DE SCHANS.
1939 VIJFTIG JAAR GELEDEN 1989
IN HERINNERING ZIJN BIJEEN INWONERS VAN ASSCHAT
DIE MOESTEN WIJKEN VOOR DE ONDERWATERZETTING.
A. V.D. BERKT M. SCHOONDERBEEK-RENKERS
D. V.D. BERKT-V. VOORTHUIZEN R. SCHOONDERBEEK JR
N. BROUWER-V. BURKEN R. SCHOONDERBEEK SR
A HERDER N.H. SCHREUDER-LOKHORST
A. HUIZINGA-V.D. BERKT M. V. SETTEN-V.D. BERKT
M.M. V.D. POL-BROUWER J. V. TIEL-SCHREUDER
A.H. SCHOONDERBEEK-DE JONG
EN WERD DEZE PLAAT OP 4 OCTOBER 1989 ONTHULD IN ACHTERVELD
DOOR HET OUDSTE ECHTPAAR VAN ASSCHAT LEUSDEN 12-1-1990
R SCHOONDERBEEK 91 JAAR EN ZIJN ECHTGENOTE M. RENKERS 89 JAAR’.
De geschiedenis
Het ‘Mobilisatie-monument’ herinnert de inwoners van Achterveld (gemeente Leusden) aan het in staat van paraatheid brengen van het Nederlandse leger in 1939 vanwege de toenemende oorlogsdreiging uit het oosten. Ter versterking van de verdedigingslinie werden verscheidene gebieden geïnundeerd (onder water gezet).
Na het mobilisatiebevel van 28 augustus 1939 werden de Hoofdafweerstelling langs het Valleikanaal en de voorposten aan de Schans in Asschat door soldaten betrokken. De legerleiding had de Grebbelinie bij Rhenen als verdedigingszone aangewezen. Soldaten van het 5de, 16e en het 21ste Regiment Infanterie werden hier ingekwartierd bij de bevolking. Via het ‘kommensysteem’ werd een groot deel van de Gelderse Vallei onder water gezet. De eerste kom die geïnundeerd werd, lag tussen de Asschaterkade en de Roffelaarsekade. Vijftig gezinnen moesten op last van de burgemeester jhr. J.K.H. de Beaufort op 15 september 1939 hun huis verlaten. Doordat het veelal om boerderijen ging, werd dit een hele verhuizing. Elk gezin kreeg f 20,- huishoudgeld per week en de huur werd vergoed. In november 1939 moesten ook de huizen in Stoutenberg ontruimd worden. Door de strenge winter was ijsvorming op het water ontstaan, waardoor men het waterpeil een halve meter moest laten stijgen. Om die reden werden in februari 1940 nog een aantal gezinnen hun huizen uit gezet.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 oktober 1989 door de heer R. Schoonderbeek en mevrouw M. Renkers, het oudste echtpaar van Asschat dat de mobilisatie en inundatie vijftig jaar geleden heeft meegemaakt. Op 12 januari 1990 vond nog een samenkomst van bewoners uit het buurtschap Asschat plaats. Tijdens deze herdenkingsbijeenkomst heeft mevrouw N.H. Schreuder-Lokhorst de gedenkplaat nogmaals onthuld.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
De gedenkplaat hangt in De Moespot, gevestigd aan de Jan van Arkelweg te Achterveld (gemeente Leusden).
Bronnen
- Gemeente Leusden;
- Zichtbaar Verleden – oorlogsmonumenten in de gemeente Leusden van M. Vroon-Roubos (Amersfoort, gemeente Leusden, 1990);
- De heer A. Stegeman.
