Herdachte groepen: Allen
Ontwerper: Titus Leeser (1903-1996), ir. Jan Horatius Albarda (1910-1993)
Onthulling: 4 mei 1950
Adopteer dit monument.
Dit monument is in schooljaar 2018-2019 geadopteerd door Dalton CBS Koningin Emma.
Dit monument is in schooljaar 2018-2019 geadopteerd door RKBS Geert Groteschool.
Dit monument is in schooljaar 2017-2018 geadopteerd door Thomas a Kempis College.

Het monument

Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Zwolle is een beeld van een knielende mannenfiguur. Het beeld is geplaatst op een uit blokken natuursteen opgetrokken zuil. Het beeld wordt omgeven door een gedenkmuur van natuursteen.

Teksten
De tekst op de zuil luidt:

'1940
AAN HEN
DIE VIELEN
1945.'

Op de gedenkmuur staat een passage uit het verzetsgedicht van Victor van Vriesland:

'GEDENK HET LEED,
MAAR NIET OM STIL TE BLIJVEN STAAN.
GEDENK DE SCHANDE,
MAAR OM VOORT TE GAAN'.

De andere tekst op de gedenkmuur luidt:

'IN DE JAREN 1940 - 1945 SNEUVELDEN ?? MILITAIREN IN DE STRIJD VAN 10 - 15 MEI 1940.
WERDEN 55 BURGERS, VAN WIE DE JONGSTE 17 JAAR, GEFUSILLEERD.
KWAMEN 655 MANNEN, VROUWEN EN KINDEREN OM IN CONCENTRATIEKAMPEN. *
VERLOREN 34 BURGERS HET LEVEN DOOR BOMBARDEMENTEN EN BESCHIETINGEN.
ALLEN WAREN INWONERS VAN ZWOLLE EN ZWOLLERKERSPEL.
DAARENBOVEN SNEUVELDEN IN DEZE GEMEENTE TEN MINSTE 29 GEALLIEERDE MILITAIREN.'

Symboliek
Het oorlogsmonument in Zwolle verbeeldt een mens die zich weer opricht nadat er veel leed is geweest. Door naar de toekomst te kijken krijgt hij weer levensmoed. Het monument is gedeeltelijk omgeven door een lage muur die symbool staat voor weerstand. De schrijver van het gedicht op het monument, Victor van Vriesland, heeft de beeldhouwer van het monument, Titus Leeser, leren kennen op een onderduikadres in Zwolle.

Wijzigingen
In 2014-2015 is het monument gerestaureerd. Hierbij werd de natuursteen hersteld en op enkele plaatsen vernieuwd.

De geschiedenis

Het oorlogsmonument in Zwolle is opgericht ter nagedachtenis aan alle inwoners van de stad die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

Onthulling
Het monument is op 4 mei 1950 onthuld door Riny Beernink, de dochter van het omgekomen Zwolse verzetslid.

Bronnen

• Gemeente Zwolle;
• Maandblad Aantreden van juni 1955, nr. 6, uitgegeven door de Nederlandse Vereniging van Ex-politieke Gevangenen uit de Bezettingstijd;
• De Swollenaer. 13 november 2018. 'OnZichtbaar Zwolle: gedenkteken Monument 1940-1945'.

Voor meer informatie
Meer informatie is te vinden in de brochure Om nooit te vergeten van het Historisch Centrum Overijssel. Hierin is een routebeschrijving opgenomen langs de panden in Zwolle die een relatie hebben met de Tweede Wereldoorlog.