Woudsend, ‘Monument voor de Gevallenen’

Vorm en materiaal
Het ‘Monument voor de Gevallenen’ in Woudsend (gemeente Súdwest-Fryslân) is een gemetselde ring, waarin in een zeshoek vijf gedenkstenen en een zuil van witte natuursteen zijn ingemetseld. De zuil wordt bekroond door een urn waaruit een vlam opstijgt. Het gedenkteken is 2 meter hoog en heeft een doorsnede van 1 meter 75.

Tekst
Op de gedenkstenen zijn de namen van vijf oorlogsslachtoffers uit Woudsend aangebracht.

Het ‘Monument voor de Gevallenen’ herinnert de inwoners van Woudsend (gemeente Súdwest-Fryslân) aan de vijf medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog of in het voormalige Nederlands-Indië door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

De namen van de vijf slachtoffers luiden:

Jouke Hoekstra, Emylius de Hoop, Sijmen de Jong, Jacob Nagelhout en Diedert Schilstra.

Jouke Hoekstra werd geboren op 10 juli 1923 in Woudsend. Hij overleed op 10 juli 1947 te Buitenzorg als korporaal van het 3e Garde Regiment Grenadiers en werd begraven op het Nederlandse Ereveld Menteng Pulo te Djakarta.

Emylius de Hoop werd geboren op 8 januari 1924 in Woudsend. Hij stierf een gewelddadige dood aan boord van de ‘Friesland’ op het IJsselmeer. Op 21 oktober 1942 voerde de Royal Air Force dag-aanvallen uit met door RAF-piloten gevlogen Mustangs op het scheepvaartverkeer op het Dortmund-Eemskanaal, een Duits vliegveld bij Laken in België en militaire kampen en vliegvelden in Nederland. Ook goederentreinen en locomotieven werden onder vuur genomen. Ook de ‘Friesland’ van rederij Koppe werd aangevallen. Het schip was op 21 oktober om elf uur uit Lemmer vertrokken met als reisdoel Amsterdam. Net voorbij Rotterdammerhoek schreeuwde de lichtmatroos Emylius de Hoop: ‘Vliegtuigen!’ Twee Mustangs wipten over de dijk van de Noordoostpolder om vervolgens laag vliegend de ‘Friesland’ te bestoken. De mitrailleursalvo’s gierden door het bovenschip en de stuurhut. De passagiers waren op het dek beneden, waardoor zij niet werden geraakt. Van de bemanning werden kapitein Jelle Hendriksma, stoker Jacob Thijseling, matroos Gerke Bootsma en lichtmatroos Emylius de Hoop gedood. De Hoop werd begraven op het kerkhof van Ypecolsga.

Sijmen de Jong werd geboren op 22 oktober 1925 in Woudsend. Hij stierf te Parakan-Kondang als soldaat van de Infanterie op 22 december 1947. Hij werd begraven op het Nederlandse Ereveld Menteng Pulo te Djakarta.

Jacob Cornelis Nagelhout werd geboren op 15 april 1917 in Woudsend. Op zondag 15 april 1945 gingen gevechtsgroepen van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten bij de Wellebrug in de straatweg tussen Sneek en Lemmer tot de aanval over. Zij slaagden erin een ‘Sprengkommando’ van de bezetter te ontwapenen, waarbij drie wagens met munitie werden buitgemaakt. De Wellebrug werd afgedraaid, waarop een vuurgevecht volgde met dertig goed bewapende Duitse militairen, die later ook nog versterking kregen. Tijdens dit gevecht sneuvelde Jacob Nagelhout. Hij overleed op zijn 28ste verjaardag en werd begraven op de R.K. begraafplaats in Sneek. In Woudsend is een straat naar hem genoemd.

Diedert Schilstra werd geboren op 1 december 1923 in Woudsend. Hij sneuvelde als sergeant in het ‘Friese Bataljon’ op 2 september 1946 te Oetjoeng-broeng en werd begraven op het Nederlandse Ereveld Pandu te Bandoeng.

Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1954 door burgemeester F. Tjaarderinks.

Locatie
Het monument is geplaatst in het plantsoen voor de N.H. kerk aan het Aldtsjerkhof te Woudsend (gemeente Súdwest-Fryslân).

Bronnen

• Gemeente Wymbritseradeel;
• Verzetsmuseum Friesland: www.verzetsmuseum.nl;
• Tekens aan de weg – Tekens aan de wand, C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009.

Voor meer informatie
Woudsend en Woudsenders in Oorlog en Verzet, Jan J. de Vries (Woudsend, De Driuwpolle,1995). ISBN 90 9008053 8.