Het monument
Vorm en materiaal
Het ‘Monument voor Belgische gevangenen’ in Vught is een gedenkplaat van hardsteen.
Tekst
De tekst op de plaquette is zowel in het Frans als in het Nederlands. De tekst luidt:
‘TER HERINNERING AAN
DE POLITIEKE GEVANGENEN
WELKE TIJDENS DE NAZI-BEZETTING
GEÏNTERNEERD WERDEN IN HET K.L.H. VUGHT
EN VIA DIT STATION WERDEN OVERGEBRACHT
NAAR DE CONCENTRATIEKAMPEN IN DUITSLAND’.
De geschiedenis
Het ‘Monument voor Belgische gevangenen’ in Vught is opgericht ter nagedachtenis aan de naar schatting 1.000 Belgische ‘Schutzhäftlinge’ (politieke gevangenen) die in 1943 en 1944 door de bezetter naar Kamp Vught werden getransporteerd. Een klein aantal van hen werd in het kamp opgehangen. De meesten werden in september 1944 bij de nadering van de geallieerde troepen naar concentratiekampen in Duitsland overgebracht.
Kamp Vught neemt een speciale plaats in in de Nederlandse geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Het was een van de grote en belangrijke concentratiekampen in het terreursysteem van de Duitse bezetter. Het was ook het enige officiële SS-concentratiekamp in het bezette Noordwest-Europa. Meer dan 31.000 mensen hebben voor korte of langere tijd in Kamp Vught gevangengezeten.
In de loop van 1942 begon men in de bossen bij Vught aan de bouw van een groot concentratiekamp. Het totale kampterrein was ongeveer 1 km lang en 300 meter breed. Rond het kamp werd een gracht gegraven met aan beide zijden 4 meter hoog prikkeldraad. Om de 100 meter stond een wachttoren. Vanuit deze 24 wachttorens konden bewakers de omgeving goed in de gaten houden. Ontsnappen was bijna onmogelijk. Op 15 januari 1943 arriveerden de eerste gevangenen. Zij werden spoedig gevolgd door duizenden joden. Voor hen was Kamp Vught een doorgangskamp: de meesten werden gedeporteerd naar het Drentse Westerbork, en vandaar onherroepelijk naar de vernietigingskampen in Polen. De omstandigheden in het concentratiekamp Vught waren aanvankelijk erg slecht. In de eerste maanden van 1943 stierven meer dan 300 gevangenen van honger, uitputting en ziekte. Veel joodse kinderen werden hiervan het slachtoffer. Na verloop van tijd werden de omstandigheden iets beter, niet in de laatste plaats doordat er meer ruimte kwam doordat vrijwel alle joden waren gedeporteerd. Vught moest in Duitse ogen een ‘modelkamp’ zijn: afschrikwekkend, maar niet zó erg dat daardoor de Nederlandse bevolking massaal tegen de bezetter in opstand zou komen.
Toen de geallieerden in aantocht waren, werden in de maanden juli/september 1944 op de fussiladeplaats in de bossen bij het kamp 329 verzetsmensen doodgeschoten. In totaal verloren 749 mensen in concentratiekamp Vught het leven. Op 5 en 6 september 1944 werd Kamp Vught door de bezetter ontruimd. De vrouwen werden getransporteerd naar het concentratiekamp Ravensbrück, de mannen naar Sachsenhausen. In totaal zijn ruim 31.000 mensen de poort van het kamp gepasseerd. Pas anderhalve maand later, op 26 en 27 oktober 1944, werd Vught bevrijd. Veel viel er echter niet te bevrijden, het kamp was verlaten.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van de Belgische Vriendenkring van ex-politieke gevangenen.
Onthulling
Het monument is onthuld op 31 oktober 1976.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is aangebracht op de voorzijde van het het station van de Nederlandse Spoorwegen, gelegen aan het Stationsplein te Vught.
Bron
Stichting Nationaal Monument Kamp Vught.
