Het monument
Vorm en materiaal
Het gedenkraam in het gemeentehuis te Grou (Grouw) (gemeente Leeuwarden) is een glasschildering. Op het raam is een afbeelding te zien van een mannenfiguur die vogels vrijlaat.
Tekst
De tekst op het gedenkraam luidt:
‘IN DIT GEBOUW WERKTE VANAF 1 AUGUSTUS 1934
BURGEMEESTER JHR. MR. P.M. VAN BAERDT VAN SMINIA
TOT HIJ HIER OP 5 MEI 1944
DOOR DE BEZETTERS WERD GEARRESTEERD.’
Symboliek
De vrijgelaten vogels symboliseren zowel de vrijlating van een verzetsman als het bevrijdde Nederland. De afgebeelde persoon staat symbool voor het verzet.
Wijziging
Het gedenkraam bevond zich oorspronkelijk in het gemeentehuis van Utingeradeel te Akkrum. In verband met de gemeentelijke herindeling van de provincie Friesland, werden de gemeenten Utingeradeel, Idaarderadeel en Rauwerderhem samengevoegd tot de gemeente Boarnsterhim. Het gedenkraam is toen verplaatst naar het nieuwe gemeentehuis in Grou.
De geschiedenis
Het gedenkraam in het gemeentehuis te Grou (gemeente Leeuwarden) is opgericht ter nagedachtenis aan burgemeester jhr. mr. P.M. van Baerdt van Sminia, burgemeester van Utingeradeel en voorzitter van de veenpolder ‘De Deelen’ van 18 september 1935 tot 15 april 1945, die op 5 mei 1944 door de bezetter werd gearresteerd omdat hij een verzetsstrijder had vrijgelaten.
Jhr. mr. P.M. van Baerdt van Sminia werd geboren op 27 maart 1901 in Leeuwarden. Tijdens de bezetting heeft hij een gevangene uit een cel in het gemeentehuis bevrijd. De gevangene, de heer Sjerp de Vries, was destijds opzichter van gemeentewerken van Utingeradeel. Hij maakte echter ook deel uit van een verzetsgroep en was goed op de hoogte van de ondergrondse activiteiten in de gemeente. Voor de burgemeester was dit de reden om hem te bevrijden. Na de bevrijding had Van Baerdt van Sminia ook de mogelijkheid om te vluchten, maar hij deed dit niet om anderen niet in gevaar te brengen. Uiteindelijk werd het verraden door veldwachter-conciërge Pieter Bergsma op 5 mei 1944 gearresteerd. Het verzet wilde een bevrijdingspoging ondernemen, maar dit aanbod wees de burgemeester van de hand. Hij stierf op 15 april 1945 te Sandborstel (Duitsland).
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het gedenkraam bevindt zich in het gemeentehuis, gevestigd aan de J.W. de Visserwei in Grou (gemeente Leeuwarden).
Voor meer informatie
Tekens aan de weg – Tekens aan de wand van C. Reitsma (Leeuwarden, 1980). ISBN 9033020009.
