Het monument
Vorm en materiaal
Het Bevrijdingsglas in Gouda is een glas-in-loodraam, bestaande uit zestig panelen. Het gedenkteken is 8 meter hoog.
Centraal staat een grote groep mannen, vrouwen en kinderen, die met vlaggen en het dubbel V-teken van overwinning trots, maar met een ernstige gelaatsuitdrukking de bevrijding tegemoet treden. Bovenin is een afbeelding van de vier ruiters van oorlog, honger, dood en verderf te zien. Ook worden op het raam tien vliegtuigen weergegeven, die in een duikvlucht naar beneden schieten. Vredesduiven slaan op de vlucht en het laatste zonlicht valt over de aarde. Op de zijpanelen is de verwoestende kracht van de oorlog te zien: verdronken land door de doorgestoken dijken, rode vlammen van een toren die in brand staat, een razzia en uitgehongerde mensen in de concentratiekampen. Onder in het glas zijn de wapenen van de elf provincies en de stad Gouda aangebracht.
Teksten
De teksten op het gedenkraam luiden:
‘DEEZE ELLENDE ZAL VOLLENDEN.
‘PER ASPERA AD ASTRA.’
Deze spreuk is een onderdeel van het Goudse wapen en betekent ‘door de duisternis tot het licht’.
‘GIJ LEIDDET DOOR UWE WELDADIGHEID DIT VOLK,
DAT GIJ VERLOST HEBT.’
Dit is een passage uit het danklied van Mozes (Exodus 15:13). Met zijn volk ontvluchtte hij de slavernij in Egypte. Binnen de context van dit gedenkraam verwijst de tekst naar de bevrijding van het Nederlandse volk.
‘GEDENKEN HEN,
DIE TOEN HET VOLK VERSLAGEN
EN MACHT’LOOS SCHEEN,
DE VAAN DER VRIJHEID
HEBBEN HOOG GEDRAGEN,
DOOR ALLES HEEN.’
Deze versregel is afkomstig uit de illegale dichtbundel Oude en Nieuwe Geuzenliederen. Hiermee worden de verzetsstrijders herdacht.
Symboliek
De afbeeldingen en begeleidende teksten geven uitdrukking aan de christelijk-nationale thema’s opoffering en verlossing.
De geschiedenis
Het Bevrijdingsglas herinnert de inwoners van Gouda aan de Tweede Wereldoorlog, het verzet tegen de bezetter en aan het herwinnen van vrijheid.
Onthulling
Het monument is onthuld in november 1947 door de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het Bevrijdingsglas is een onderdeel van de Sint-Janskerk, gelegen aan de Achter de Kerk in Gouda.
Bronnen
- Historische Vereniging ‘Die Goude’;
- Deutschland-Niederlande. Heiter bis wolkig van Frank van Vree (Bonn 2000);
- Omdat het nog niet overal vrede is…, gepubliceerd in Tidinge van Die Goude, het mededelingenblad van de Oudheidkundige Kring Die Goude (2001). ISBN: 0168 – 0498;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.
