Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Baarle-Hertog (arrondissement Turnhout) is een zuil, opgetrokken uit rode baksteen. In de zuil is een bronzen reliëf aangebracht van een vrouwenfiguur (Maria Verhoeven) die bescherming biedt aan een groep piloten. Het reliëf is geplaatst op een wit natuurstenen voetstuk. Bovenin de zuil zijn de twee wit natuurstenen heraldische wapens van Baarle-Hertog en Baarle-Nassau ingemetseld.
Teksten
De tekst op het voetstuk luidt:
’10 SEPTEMBER 1944′.
Direct onder deze tekst is een bruin ANWB informatiebord bevestigd. De tekst op dit bord luidt:
‘MONUMENT GEFUSILLEERDEN
DIT MONUMENT IS IN 1949 VERVAARDIGD DOOR
L. VAN DER MEER TER NAGEDACHTENIS AAN DE
DRIE, OP 10 SEPTEMBER 1944 GEFUSILLEERDE
INWONERS VAN BAARLE: MARIA VERHOEVEN,
GERARDUS GERRITSEN EN ADRIAAN VAN GESTEL’.
Links en rechts van het monument zijn nog twee bruine ANWB informatieborden geplaatst. De tekst op het linkerbord luidt:
‘SINDS
1987 GEADOPTEERD
DOOR DE
BAARLESE BASISSCHOLEN’.
De tekst op het rechterbord luidt:
‘FUSILLADE
ZOALS DE DOEMMUUR
BROKKELT ONDER
SCHAAMTEKRACHT
HET TREKKER-VONNIS
AL VERWEERD
IN VAGE VOEGEN
VERGAAN IN
VOORBESTEMDE
FOLTERING
DE BEULEN DIE
VERZET EN MOED
DE DOOD IN JOEGEN
HELDENBLOED WAST
BLINDE EERZUCHT
IN HUN SCHIMMEN
NIET MEER AF
NOCH DE NAMEN
DIE ZIJ DROEGEN
JOHN BINDELS 10-09-1994′.
Onder op het bronzen beeld is een signatuur aangebracht, deze luidt:
‘BRONS-GIETERIJ
A. BINDER’.
De geschiedenis
Het oorlogsmonument in Baarle-Hertog (arrondissement Turnhout) is opgericht ter nagedachtenis aan een Belgische verzetsvrouw en twee Nederlandse verzetsmannen uit Baarle die op 10 september 1944 zijn geëxecuteerd door de Duitse bezetter.
De namen van de drie verzetsstrijders luiden: Maria Verhoeven, Adrianus van Gestel en Gerardus Gerritsen.
Maria Verhoeven was een Belgische verzetsstrijder die tijdens de Eerste Wereldoorlog Belgische jongens de grens van het neutrale Nederlandse overzette opdat ze zich konden aansluiten bij de geallieerde troepen in Frankrijk. Vanwege haar verzetsdaden pakte de Duitse bezetter haar op en vervolgens werd zij ter dood veroordeeld. In afwachting van de uitvoer van haar straf werd zij opgesloten. Uiteindelijk zat zij tot het einde van de Eerste Wereldoorlog opgesloten.
Na de Eerste Wereldoorlog huwde zij met Hugo Cornellissen. Het echtpaar verhuisde naar Baarle-Hertog. Direct na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bood zij hulp aan vluchtende landgenoten. Later in de oorlog raakte zij bij het verzet betrokken en sloot zij zich aan bij de Belgische verzetsorganisatie De Witte Brigade. In 1943 kwam zij in contact met de Nederlandse marechausees en verzetstrijders Adrianus van Gestel en Gerardus Gerritsen. Samen verschaften zij hulp aan geallieerde vliegers.
Maria Verhoeven werd verraden. Op 9 september 1944 werd zij, samen met haar helpers en echtgenoot, opgepakt door de Duitse bezetter. Haar echtgenoot werd vrijgelaten omdat hij geen weet had van de verzetsactiviteieten van zijn vrouw. Op 10 september 1944 werden Maria Verhoeven, Adrianus van Gestel en Gerardus Gerritsen gefussileerd op de Galderse Heide te Breda.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1949. Het monument stond oorspronkelijk aan het Oosteinde in Baarle-Hertog.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de hoek Kerstraat/Desirée Geraertstraat in Baarle-Hertog (arrondissement Turnhout), vlakbij de Nederlandse grens. Het monument stond voorheen aan het Oosteinde in Baarle-Hertog.
Bronnen
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- Mens & Dier in Steen & Brons door Peter en René van der Krogt;
- www.baarlewiki.nl.
