Didam, oorlogsmonument

Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Didam (gemeente Montferland) is een goudkleurig beeld van een vredesduif, geplaatst op een witte natuurstenen zuil. In het kapiteel is een reliëf aangebracht. Op de zuil zijn gedenkplaten van messing bevestigd. In de gedenkplaten zijn de namen gegraveerd van 44 Didamse oorlogsslachtoffers (burgers en militairen) die in de periode 1940-1949 zijn omgekomen.

Symboliek
De duif symboliseert de bevrijdingsgedachte. Sinds Noach een duif liet uitvliegen om te verkennen of de wereld, na de grote vloed, weer bewoonbaar was, is de duif een symbool geworden voor goede tijdingen. Met goede tijdingen wordt meestal het begin van de vrede bedoeld.

Wijzigingen
In 1945 is een tijdelijk monument in de vorm van een houten kruis onthuld. Het definitieve monument is in 1951 onthuld in een speciaal daarvoor aangelegd plantsoen, links naast het gemeentehuis aan de Burg. Kronenburglaan. Bij de herinrichting van het terrein voor het gemeentehuis en de aanleg van een ruimer parkeerterrein (rond 1960) werd het gedenkteken dichter naar de Raadhuisstraat toe herplaatst. In 1970 kreeg het monument een definitieve plek op het Lieve Vrouweplein. Oorspronkelijk waren de namen van de oorlogsslachtoffers in de zuil gebeiteld. Toen de gegevens door verwering vervaagd waren, werd besloten om op de zuil gedenkplaten aan te brengen. De namen van één omgekomen burger en zes gesneuvelde Indiëgangers zijn later aan het gedenkteken toegevoegd. In 1996 is een plaquette ter nagedachtenis aan de joodse slachtoffers aan het monument toegevoegd.

Digitaal Joods Monument
Het joodse oorlogsslachtoffer dat op dit gedenkteken vermeld staat, is tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze persoon met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.

Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op de persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.

Het oorlogsmonument in Didam (gemeente Montferland) is opgericht ter nagedachtenis aan 44 medeburgers die in de Tweede Wereldoorlog of tijdens de koloniale oorlog in Indonesië in het voormalige Nederlands-Indië door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

Onder hen was de joodse Salomon (Sally) Löwenstein, geboren op 22 juli 1918 in Didam. Salomon was korporaal in het Nederlandse leger. Hij is gesneuveld op de Grebbeberg op 13 mei 1940, waar hij tevens begraven is.

Oprichting
Eind 1940 waren er in Didam al plannen om een gedenkteken ter nagedachtenis aan de gesneuvelde inwoners op te richten. Na een verzoek van de Koninklijke Nederlandsche Vereeniging 'Ons Leger' aan de gemeente om een gedenkteken te plaatsen, deelde de burgemeester op 31 december 1940 mee dat de oprichting van een monument in voorbereiding was. Pas in 1945 kon uitvoering gegeven worden aan dit voornemen. Op het voorlopige monument – een houten kruis – werden 37 namen gebeiteld.

Enige tijd later werd voor de realisatie van een definitief 'Gedachtenismonument voor oorlogsslachtoffers in Didam' een comité gevormd, bestaande uit de heren A.P. van den Beld, Fr. Jansen, G. van der Moolen, W. Nova, Th. de Ponti, ir. F. Pijls, B. van Raay, A. van Romondt, ir. L. van der Ven, H. Wenting en A.A. IJzermans. Dit comité haalde door collecten en andere giften van verenigingen en particulieren ruim fl. 3.000,- bijeen. Vanaf april 1947 tot in 1950 is men op zoek geweest naar een geschikte architect. De keus viel uiteindelijk op de heer Albert Meertens uit Berg en Dal en op de heer A.W.N. Giesen uit Doetinchem. Het geheel heeft fl. 4.000,- gekost.

Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1951.

Bronnen

• Oudheidkundige Vereniging Oldam;
• Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
• Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Gelderland van H. Hamburger en J.C Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 2005). ISBN 90 5294 333 8.