Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Appingedam is een ronde pilaar van witte natuursteen, bekroond met een bronzen beeld van een pelikaan met jongen.
Symboliek
De pelikaan is een christelijk symbool voor totale zelfopoffering. Volgens de legende voedt de vogel haar jongen met haar eigen bloed.
De geschiedenis
Het oorlogsmonument herinnert de inwoners van Appingedam aan het offer dat de oorlogsslachtoffers tijdens de bezettingsjaren brachten voor een leven in vrijheid.
Begin april 1945 naderden de geallieerden in hoog tempo de provincie Groningen. De bevrijding van de provincie voltrok zich in drie regio’s: de grensstreek tussen Musselkanaal en de Dollard, de stad Groningen en het ‘bruggenhoofd Delfzijl’. Een verkenningseenheid van de Eerste Poolse Pantserdivisie overschreed op 11 april bij Musselkanaal de provinciegrens. Vervolgens rukten zij op in de noordelijke richting naar Winschoten. De Tweede Canadese Infanteriedivisie, onder leiding van generaal A.B. Matthews, bevrijdde tussen 13 en 16 april 1945 de stad Groningen. Na de verovering van Groningen richtten de Canadezen zich op hun volgende doel: het ‘bruggenhoofd Delfzijl’.
Aangezien grote delen van het gebied tussen Groningen en Delfzijl sinds september 1944 onder water waren gezet, besloten de geallieerden Delfzijl langs twee opmarsroutes te benaderen: via het noorden door Hunsingo en via het zuidoosten van het Afwateringskanaal van Duurswold. Het geïnundeerde gebied maakte deel uit van diverse Duitse verdedigingslinies in de provincie. Bij het ‘bruggenhoofd Delfzijl’ was de sterkste stelling in de provincie aangelegd.
Op zondag 21 april 1945 drongen troepen van het Canadese ‘Royal Winnipeg Rifle Regiment’ Appingedam binnen. Het stadje was omgeven door inundaties, zodat de opmarsroute via de spoordijk liep. Tegen de avond hadden de Canadezen het westelijke gedeelte van Appingedam in handen. Straatgevechten en artillerieduels tussen de bezetter en de geallieerden maakten het verblijf in de stad levensgevaarlijk. Maar de Duitse verdediging, die hoofdzakelijk bestond uit marinemilitairen, bleek niet tegen de Canadese infanteristen opgewassen. Maandag 23 april gaven meer dan honderd Duitsers zich over en was Appingedam bevrijd.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1954.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op het erehof aan de Wijkstraat te Appingedam.
Bronnen
- Sporen van strijd in de provincie Groningen van Franz Lenselink (Groningen, Commissie ‘Sporen van strijd’, i.o.v. het Gemeentelijk 5 Mei Comité Groningen, april 2000). In dit boekje staat een autoroute beschreven, die voert langs sporen van de verbitterde strijd in april en mei 1945. De oplage bestaat uit 2.000 exemplaren;
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- Mens & Dier in Steen & Brons door Peter en René van der Krogt.
