Het monument
Vorm en materiaal
Het ‘Monument voor Gevallen Vliegers’ op vliegbasis Soesterberg (gemeente Soest) is een wit natuurstenen zuil, bekroond met een goudkleurige bol met daarop een bronzen beeld van een voorwaarts kijkende adelaar met uitgespreide vleugels. De zuil is geplaatst op een bakstenen muur. Voor de zuil is een grasveldje met een bronzen lauwertak aangelegd. Aan weerszijden van het gras bevindt zich een aantal treden die naar de zuil toe leiden.
Tekst
De tekst op de zuil luidt:
‘AAN
ONZE GEVALLEN
KAMERADEN’.
Symboliek
De lauwertak is een eerbetoon aan de slachtoffers.
Wijziging
De tak is in 1935 aan het monument toegevoegd.
De geschiedenis
Het ‘Monument voor Gevallen Vliegers’ in Soesterberg (gemeente Soest) is opgericht ter nagedachtenis aan alle militairen van de Koninklijke Landmacht die door oorlogshandelingen zijn gesneuveld.
Soesterberg is het oudste vliegveld in Nederland. In 1910 richtte de automobielfirma Verwey en Lugard uit Den Haag een heideveld nabij Soesterberg in als vliegterrein. De Nederlandse luchtvaartpionier en vliegtuigconstructeur Frits Koolhoven bouwde hier zijn ‘Heidevogel’, het eerste Nederlandse vliegtuig. Op 16 april 1913 tekende koningin Wilhelmina het Koninklijk Besluit nr. 29, waarbij met ingang van 1 juli 1913 de Militaire Luchtvaart Afdeling werd opgericht. Vliegbasis Soesterberg werd hiermee ‘de Bakermat van de Koninklijke Luchtmacht’.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het vliegveld verwoest. Pas op 15 augustus 1951 was de basis weer operationeel. Na de oorlog werden nieuwe startbanen aangelegd en verrezen er grote hangars. Ook nu nog wordt er gebouwd. Soesterberg werkt aan de vervolmaking, geheel in overeen stemming met de wapenspreuk van de basis, ‘Principia perficimus’.
Oprichting
Dit oudste monument van de Militaire Luchtvaart is opgericht ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Luchtvaartafdeling (LVA). De bronzen lauwertak was in 1935 een geschenk van kapitein Willem Versteegh, één van de allereerste Nederlandse militaire vliegers. In de Tweede Wereldoorlog is de adelaar van de zuil gehaald om te voorkomen dat hij in handen van de bezetter zou vallen. Tijdens de bezetting is de zuil ernstig beschadigd. Na de bevrijding is het gedenkteken met spoed gerestaureerd, omdat op 1 juli 1948 de Militaire Luchtvaart haar 35-jarig bestaan vierde. Beeldhouwer Dick Stins ontwierp een nieuwe adelaar, op basis van een opgezette koningsadelaar. De oorspronkelijke adelaar werd in 1956 bij de verhuizing van de luchtmachtstaf naar Den Haag, boven de hoofdingang geplaatst.
Onthulling
Het monument is onthuld op 30 juni 1923 door de chef van de Generale Staf, luitenant-generaal M.D.A. Forbes Wels.
Bij het monument in Soesterberg wordt tegenwoordig elke jaar op 4 mei de dodenherdenking gehouden. Op 1 juli herdenkt de Koninklijke Luchtmacht haar gevallenen met de nadruk op de luchtmachters die in het voorafgaande jaar overleden.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is geplaatst op de voormalige vliegbasis Soesterberg die nu dienst doet als Nationaal Militair Museum aan de Verlengde Paltzerweg te Soesterberg (gemeente Soest). Hier bevindt zich ook het ‘Monument voor Gefusilleerde Verzetsmensen’. Het terrein is vrij toegankelijk en goed toegankelijk voor mindervaliden.
Bronnen
- Sta een ogenblik stil… Monumentenboek 1940/1945, Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
- Koninklijke Stichting Defensiemusea.
