Het monument
Vorm en materiaal
Het monument in het Academiegebouw bestaat uit drie natuurstenen plaquettes met daarvoor een standbeeld van een vrouwenfiguurop een sokkel van zwart natuursteen. Zij staat op haar tenen. Onder haar voeten kronkelt in de vorm van een hakenkruis een slang die twee menselijke wezens in zijn greep houdt. De vrouw houdt haar ene hand aan haar mond. Met haar andere hand duwt ze de kop van de slang weg.
Tekst
De tekst op de middelste plaquette luidt:
‘ONS ZWAKKE HART MAG VOOR HET STERVEN VREEZEN
MAAR NOOIT VERGAAT WAT ZUIVER IS EN GROOT.
WILLEM DE MÉRODE
† 1940 -1945 †.’
Hieronder zijn 72 namen aangebracht.
Wijziging
In 1950 en 2011 zijn bij het standbeeld plaquettes met namen toegevoegd. In 1948 riep de universiteit een commissie in het leven met professor Pompe als voorzitter. Deze commissie stelde vast welke slachtoffers op het monument vermeld zouden moeten worden. Dit resulteerde in het plaatsen van een plaquette achter het standbeeld. In 2010 werd er opnieuw een commissie opgericht omdat was gebleken dat de bestaande plaquette onvolledig was. Uit onderzoek bleek dat er 97 personen waren die als universitaire oorlogsslachtoffers aangemerkt konden worden. Deze namen werden op twee plaquettes aangebracht die aan weerszijden van de bestaande plaquette werden opgehangen. Deze flankerende plaquettes zijn op 4 mei 2011 onthuld.
Symboliek
Het standbeeld symboliseert de herrijzenis.
De geschiedenis
Het monument in het Academiegebouw herinnert aan de 169 universitaire oorlogsslachtoffers van de Universiteit Utrecht die gedurende de Tweede Wereldoorlog om het leven zijn gekomen.
Oprichting
Het monument is tot stand gekomen op initiatief van studenten van de Universiteit Utrecht. Een commissie uit de studentenverenigingen, geleid door Frits Sobels, stelde beeldhouwer Joop Hekman aan om het monument te ontwerpen. Dit monument werd in juli 1946 onthuld. In 1948 riep de universiteit een commissie in het leven met professor Pompe als voorzitter. Deze commissie stelde vast welke slachtoffers op het monument vermeld zouden moeten worden. Achter het standbeeld werd daartoe in 1950 een plaquette onthuld.
Onthulling
Het oorspronkelijke monument werd op 5 juli 1946 onthuld. In 1950 werd de plaquette met namen toegevoegd. Deze eerste plaquette werd op 18 september 1950 onthuld door de toenmalige rector van het Utrechtsch Studentencorps, een kleinzoon van de in Auschwitz vermoorde hoogleraar anorganische chemie E.J. Cohen. Op deze plaquette staan 72 namen van leden van het Utrechtse universitaire verzet en Joodse slachtoffers vermeld. In 2011 werden aan weerszijden twee plaquettes toegevoegd met 97 nieuwe namen. Deze plaquettes zijn vervaardigd door Willem Noyons.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich tegenover het Groot-Auditorium in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht aan het Domplein 29 te Utrecht (gemeente Utrecht).
Bronnen
- Het Utrechtse universitaire verzet. ‘Heb je Kafka gelezen?’ 1940-1945. Frits Broeyer;
-
Memento mortuorum 1940-1945. Een onvoltooid verleden van de Utrechtse universitaire gemeenschap, Utrecht 2011.Harry S. Koelega.
