Den Haag, Madurodam

Vorm en materiaal
Madurodam in Den Haag is 62.626 m2 groot, de miniatuurstad 17.633 m2. Jaarlijks wordt het door circa 1.000.000 mensen bezocht. Beroemde Nederlandse gebouwen en stadsgezichten zijn er tot in de kleinste details nagebouwd: het Rijksmuseum in Amsterdam, het Binnenhof in Den Haag met de gouden koets, de kubuswoningen in Rotterdam, de Domtoren in Utrecht en een gedeelte van de Deltawerken.

De maquettes staan niet stil; windmolens draaien, rondvaartboten varen door de grachten, er wordt een brand geblust in de haven en de treinen rijden af en aan. Poppen, auto’s, fietsers, hondjes, treinen en boten geven een levensecht straatbeeld weer. Ook bloeien de bloemenvelden het gehele jaar. Wanneer de schemer invalt, zorgen meer dan 50.000 lampjes voor een sfeervolle stad.

In Madurodam bevindt zich ook een aantal Nederlandse oorlogsmonumenten:

• Nationaal Monument op de Dam
• ‘De Dokwerker’
• Anne Frank Huis
• ‘Wilhelmina’
• Hotel De Wereld
• ‘Indisch monument’

Net als een echte Nederlandse stad is Madurodam voortdurend in ontwikkeling. Regelmatig wordt er een item toegevoegd, dat meestal officieel wordt overgedragen aan de burgemeester van Madurodam. Daarnaast organiseert Madurodam rondom vakanties of feestdagen diverse activiteiten. Bovendien is er met enige regelmaat een tentoonstelling.

Wijzigingen
Ondanks dat er ieder jaar nieuwe maquettes bij komen, is Madurodam sinds 1952 in opzet niet veranderd. Men voorzag echter dat er ruimtegebrek zou ontstaan voor het toevoegen van maquettes. Daarom is besloten de stad te vergroten. Na een proces van enige jaren is op 1 april 1996 het vernieuwde Madurodam opengegaan. Naast de entree, bestaande uit twee dijken en een grote vuurtoren, is de miniatuurstad uitgebreid met onder andere een grote tweede haven, een Stad van de Toekomst en diverse bruggen.

Begin 2012 is Madurodam vernieuwd: het park is interactiever geworden. Madurodam is nu in drie themagebieden opgedeeld:

• WaterRijk: ‘water als vriend en vijand’;
• StedenRijk: ‘oude binnensteden’;
• VindingRijk: ‘Nederland als inspiratiebron voor de wereld’.

Locatie
Madurodam, Holland in miniatuur
George Maduroplein 1
2584 RZ Den Haag
Telefoon: 070 416 24 00
Email: info@madurodam.nl
Website: http://www.madurodam.nl/.

Madurodam is goed toegankelijk voor gehandicapten. Ook de restaurants zijn volledig toegankelijk voor rolstoelen. Bovendien zijn er speciale invalidenparkeerplaatsen. Indien die persoon afhankelijk is van een begeleider mag één begeleider gratis naar binnen. Rolstoelen kunt u gratis reserveren bij de receptie. Invalidentoiletten zijn bij de restaurants en de zalen aanwezig. Dieren, uitgezonderd blindengeleidehonden, mogen de miniatuurstad niet in. In de kennel is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.

Madurodam in Den Haag is zowel een oorlogsmonument als een charitatieve stichting. De inkomsten werden gebruikt als financiële steun voor een sanatorium voor studenten met tuberculose. Tegelijkertijd zochten de heer en mevrouw Maduro een manier om een monument op te richten voor hun enige zoon George, die in 1945 overleed als krijgsgevangene.

De toenmalige directeur van het Zuiderzeemuseum bedacht een plan om op schaal 1:25 een Nederlandse stad na te bouwen. Het moest een stad worden met een glimlach, enkel de positieve kant van Nederland zou worden weergegeven. De eerste burgemeester van Madurodam was prinses Beatrix.

Oprichting
De gezamenlijke initiatiefnemers van Madurodam zijn mevrouw B. Boon-van der Starp en de heer en mevrouw J.M.L. Maduro.

Mevrouw Boon-van der Starp was lid van de Raad van Bijstand van de Stichting Nederlands Studenten Sanatorium. Dit sanatorium is opgericht in 1947 om studenten met tuberculose te laten kuren. De bouw van het sanatorium en de nazorg van de patiënten kostte veel geld. Daarom werd gezocht naar een manier om financiële steun te krijgen. Het miniatuurstadje in het Engelse Beaconsfield diende als voorbeeld. De eigenaar van dit stadje kon jaarlijks een groot deel van de opbrengst aan de Londense ziekenhuizen afstaan. In navolging van dit project hebben de heer en mevrouw Maduro na hun ontmoeting met mevrouw Boon-van der Starp geld beschikbaar gesteld voor de bouw van een miniatuurstad als herdenkingsmonument voor hun enige zoon George.

De bankiersfamilie Maduro uit Willemstad, Curaçao was van joods-Portugese afkomst. Zoon George John Lionel Maduro (1916-1945) was naar Nederland gekomen om in Leiden rechten te studeren. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was hij reserve 2e luitenant der Huzaren. Op 10 mei 1940 leidde Maduro de overmeestering van een groep Duitse soldaten, die villa ‘Leeuwenbergh’ (nu huize ‘Dorrepaal’) aan de Westvlietweg in Voorburg bezet hielden. Na de Nederlandse capitulatie ging Maduro in het verzet en hielp hij Engelse piloten ontsnappen. In augustus 1940 zat hij twee weken gevangen in Scheveningen. Eind mei 1941 werd hij opnieuw gearresteerd in Leiden. Ondanks volstrekt eenzame opsluiting weigerde hij namen te noemen of zich vrij te laten kopen.

Bij een poging om naar Engeland uit te wijken, werd Maduro op 4 september 1943 met acht anderen aan de Belgisch-Franse grens bij Charleville opgepakt. Iemand had hen verraden. Tot november 1944 werd Maduro opnieuw in eenzaamheid opgesloten in de politiegevangenis te Saarbrücken. Na een Amerikaans bombardement op 11 mei 1944 redde hij een aantal Polen die onder de aarde bedolven lagen. Op 25 november 1944 werd Maduro naar het Beierse concentratiekamp Dachau getransporteerd, waar hij op 9 februari 1945 aan vlektyphus overleed. Voor zijn daden in de eerste oorlogsdagen werd George Maduro op 14 mei 1946 postuum benoemd tot Ridder 4e klasse der Militaire Willemsorde.

Onthulling
Madurodam is officieel geopend op 2 juli 1952 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix, de eerste burgemeester van Madurodam. Bij de officiële opening verklaarde de prinses: ‘Ik zal mijn uiterste best doen een goed burgemeester te zijn, die het in haar gestelde vertrouwen niet beschaamt. Waar ik kan, zal ik medewerken aan het tot bloei brengen van Madurodam, opdat het een steunpilaar moge worden voor het Nederlands Studenten Sanatorium en een waardig gedenkteken zal zijn voor zijn naamgever, George Maduro’.

Prinses Beatrix heeft 28 jaar lang de ambtsketen van Madurodam gedragen. In 1980 is H.M. de Koningin Beschermvrouwe van Madurodam geworden. Sinds 1952 worden op 25 Haagse scholen ieder jaar vertegenwoordigers gekozen die samen de Jeugd Gemeenteraad van het miniatuurstadje vormen. Zij kiezen sinds 1980 uit hun midden ook de burgemeester. De Burgemeester en Wethouders zijn bij iedere plechtigheid aanwezig en nemen de nieuwe maquettes officieel in ontvangst.

In Madurodam bevindt zich een aantal Nederlandse oorlogsmonumenten. Het Nationaal Monument op de Dam herinnert aan de oorlogsslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Het beeld ‘De Dokwerker’ herinnert aan de Februaristaking, die op 25 februari 1941 uitbrak als massaal protest tegen de jodenvervolging. Net als in Amsterdam staat het beeld in Madurodam in de buurt van de Portugese synagoge. De onthulling van de replica vond plaats op woensdag 14 februari 2001 door Tinie IJsberg, voorzitter van het Comité Herdenking Februaristaking. Het Comité is samen met de Mari Andriessen Stichting en het Bestuur van Madurodam verantwoordelijk voor de replica. Het Anne Frank Huis herinnert aan de onderduikplaats in Amsterdam waar Anne Frank tijdens de bezetting haar dagboek schreef. Voor het standbeeld van H.K.H. Prinses Wilhelmina (1880-1962) heeft het beroemde beeld van Mari Andriessen model gestaan. In 1995 is een replica van Hotel De Wereld onthuld. In het hotel in Wageningen ondertekende de Duitse kolonel-generaal Johannes Blaskowitz op 5 mei 1945 overgavebevelen. In de miniatuurversie is ook het jaarlijks terugkerend defilé dat door Z.K.H. Prins Bernhard werd afgenomen te zien. In 2005 is een replica van het ‘Indisch monument’ in Den Haag in Madurodam geplaatst. Het gedenkteken herinnert aan alle Nederlandse burgers en militairen die het slachtoffer zijn geworden van de Japanse bezetting (1941-1945) van het voormalige Nederlands-Indië.

Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van Madurodam was van 1 februari tot en met 31 mei 2002 de tentoonstelling Land van Oranje, de Nederlanders en hun koningshuis te bezichtigen. Met het koningshuis als rode draad en inspiratiebron liet de expositie zien wat Nederland typeert. De tentoonstelling was opgezet rond dertien Nederlandse thema’s, zoals gezelligheid, vrijgevochten/opstandig en spaarzaam. Aan de hand van voorwerpen uit koninklijke collecties, zoals de kinderschaatsen van koningin Wilhelmina en het doopbijbeltje van koningin Juliana, werden de raakvlakken tussen het vorstenhuis en de Nederlanders verduidelijkt.

Bronnen

• Madurodam;
• Haags Gemeente Archief;
• Vrijheid geef je door, onder eindredactie van Aik Meeuwse en Nine Nooter (Amsterdam, Nationaal Comité 4 en 5 mei, 2002). ISBN 90 800650 8 0.
• De Gelderlander van 30 januari 2001.