Breda, monument op het Pools erehof Ginneken

Vorm en materiaal
Het monument op het Pools erehof Ginneken in Breda is een plaquette met het embleem van de 1e Poolse Pantserdivisie.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:

‘ DZIEKUJEMY

POLACY.’

Het monument op het Pools erehof Ginneken in Breda is opgericht ter nagedachtenis aan de Poolse militairen van de 1e Poolse Pantserdivisie die in 1944 hebben gestreden voor de vrijheid van Breda en hierbij zijn omgekomen in de wijk Ginneken.

De Bredase bevolking zag op 17 september 1944 een enorme luchtvloot over
de stad vliegen. Deze vloot was op weg naar het oosten van het land om
de bruggen bij Nijmegen en Arnhem in handen te krijgen als
onderdeel van operatie ‘Market Garden’. Eind september was de 1e
Poolse Pantserdivisie, een onderdeel van het Canadese Legerkorps,
doorgedrongen tot het noorden van Vlaanderen, boven Antwerpen. Zij
bevrijdden achtereenvolgens Merksplas, Baarle Nassau en Baarle Hertog.
Op 5 oktober volgde de bevrijding van Alphen. Een periode van wachten
brak aan en Breda bereidde zich voor op
een hevige strijd.

De Poolse generaal Stanisław Maczek besloot om de aandacht te
verleggen naar het gebied tussen Alphen en Baarle. Hij bereikte de weg
Breda-Tilburg, om de troepen die zich op Tilburg hadden
geconcentreerd te ontlasten. De Duitsers vreesden dat Maczek via Gilze
en de Langstraat zou doorstoten naar het Hollands Diep en zo de Duitse
troepen in West-Brabant zou afsnijden van de hoofdmacht van de Duitsers
en de mogelijkheid tot terugtrekken zou beperken.

Op vrijdag 27 oktober 1944 bereidde de
Poolse divisie een grootscheepse aanval richting Breda voor. Er werd begonnen met artilleriebeschietingen op Breda. In de stad
staken de Duitsers ‘De Ypelaer’ aan de zuidkant van de stad en het
postkantoor aan de noordkant van de stad in brand. ‘s Avonds hoorde men
een luidde ontploffing toen aan de oostelijke kant van Breda ook een
kerktoren werd opgeblazen. ‘s Nachts was het slapen voor de inwoners
onmogelijk door het geknal van de granaten.

Een aantal leden van
de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten wisten de
binnenstad van Breda te bereiken en vertelden dat het
Ginneken en de aangrenzende stadsdelen al bevrijd waren. Na een kort
maar hevig
gevecht aan de Wilhelminabrug trokken de Duitsers zich terug naar de
overkant van het Wilhelminakanaal. In een triomftocht trokken de Polen
door de binnenstad. De Duitsers beschoten de stad nog een aantal dagen
met artillerie. Totdat de Polen besloten een enorm artilleriebombardment
uit te voeren, met succes. Breda was bevrijd.

Generaal Stanisław Maczek heeft de oorlog overleefd. Hij overleed op
102-jarige leeftijd en werd in 1994 overeenkomstig zijn wens bij zijn
mannen in Breda begraven. In 2005 werden op het ereveld nog vijf militairen herbegraven. Het ging om de
vijf bemanningsleden van een bommenwerper van het Poolse Squadron 300
die op 13 juni 1944 werd neergeschoten. Het vliegtuigwrak werd in 1998
vlak voor de kust bij Wijdenes ontdekt.
26 soldaten liggen op het ereveld begraven onder een schuilnaam.
Polen was destijds bezet door de Duitsers, maar het Poolse leger was nog
steeds actief in het buitenland. Ter bescherming van de achtergebleven
familie in Polen droegen de militairen schuilnamen.

Locatie
Het monument bevindt zich op het Pools erehof Ginneken dat deel uitmaakt van de R.K. begraafplaats ‘Laurentius’ aan de Vogelenzanglaan te Breda

Bronnen

• Website Oorlogsmusea.nl;
• Wikipedia;
• Website BCV Polonia Breda.