Het monument
Vorm en materiaal
Het evacuatiemonument in Nijkerk (gemeente Nijkerk) is een vierkant spits toelopend stuk metaal en is geplaatst op een basis van zwart natuursteen. Daaromheen is wit grind aangebracht. Op het monument is een informatieplaquette aangebracht.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
‘SEPTEMBER 1944 – MEI 1945
TER HERINNERING
IN NIJKERK OVERLEDEN EVACUEES
UIT ARNHEM EN OMGEVING’
De geschiedenis
Het evacuatiemonument in Nijkerk is opgericht ter nagedachtenis aan de in september 1944 tot mei 1945 in Nijkerk overleden evacuees uit Arnhem en omgeving. Deze evacuees waren vluchtelingen van de slag om Arnhem.
Nadat de Slag om Arnhem door de geallieerden was verloren, moesten de inwoners van Arnhem en Oosterbeek hun huizen in allerijl verlaten. Van 17 tot 26 september 1944 werd in het kader van operatie ‘Market Garden’ door de geallieerden een grootscheeps offensief uitgevoerd, waarmee de geallieerden een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland wilden veroveren door met luchtlandingstroepen in een bliksemsnelle aanval bruggen in Noord-Brabant en Gelderland veilig te stellen en met grondtroepen over deze bruggen op te rukken naar het IJsselmeer. Er werden drie complete divisies gedropt: de 101ste US Airborne Divisie bij Eindhoven en Veghel, de 82ste US Airborne Divisie bij Graven en de 1ste Britse Airborne Divisie bij Arnhem en Oosterbeek. Vanuit Belgiē moest het Britse 30e corps met grondtroepen over deze bruggen oprukken naar het IJsselmeer.
Bij de Amerikanen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen en de meeste bruggen in de omgeving van Eindhoven vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. Onder leiding van commandant John D. Frost slaagde het 2de bataljon van de 1ste Parachutisten Brigade van de 1ste Airborne Divisie erin om de noordelijke oprit van de oude Rijnbrug te bezetten en deze oprit tijdens de daaropvolgende strijd dagenlang onder controle te houden. De Engelse para’s werden echter verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich onder zware verliezen terugtrekken in de Betuwe. Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt.
Evacucatie
Na de Slag om Arnhem was de omgeving van Arnhem in handen van het Duitse leger. Omdat het gebied in de frontlinie lag, werden de inwoners van Arnhem en Oosterbeek door de bezetter geëvacueerd. Zij moesten al hun bezittingen achterlaten en wisten niet waar zij naartoe werden gebracht.
Oprichting
De oprichting van het monument was een initiatief van mevrouw Willy Klok-van Dasselaar. Het monument is tot stand gekomen dankzij sponsoren uit het bedrijfsleven.
Onthulling
Het monument is onthuld op 20 april 2010 door burgemeester G.D. Renkema.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich op de Eerste Algemene Begraafplaats aan de Frieswijkstraat te Nijkerk.
Bronnen
- Mevrouw Willy Klok-van Dasselaar;
- Nijkerk nieuws.
