Het monument
Vorm en materiaal
Het monument aan de Valkenisseweg in Biggekerk (gemeente Veere) is een informatiebord, gemonteerd op twee houten palen.
Tekst
De tekst op het informatiebord luidt:
‘TER GEDACHTENIS AAN DE VERZETSSTRIJDERS
A. DE COLVENAER 46 JAAR
Y. DE COLVENAER 17 JAAR
A. PIERETS 39 JAAR
UIT ZELZATE (BELGIË)
A.P. DIELEMAN 36 JAAR
UIT WISSEKERKE
W. NIESTHOVEN 28 JAAR
J. VAN DER WEY 19 JAAR
UIT MIDDELBURG.’
ZIJ WERDEN OP 11 SEPTEMBER 1944 IN EEN DUINPAN
BIJ HET KRUIS DAT VAN HIERUIT TE ZIEN IS, DOOR
EEN DUITS VUURPELOTON GEFUSILLEERD.’
De geschiedenis
Het monument aan de Valkenisseweg in Biggekerk (gemeente Veere) is
opgericht ter nagedachtenis aan zes verzetsmensen (drie Nederlanders en
drie Belgen) die op 9 september 1994 volgens het standrecht ter dood zijn veroordeeld. Zij werden op 11 september
in de duinen bij Klein-Valkenisse geëxecuteerd.
De namen van
de zes slachtoffers luiden: Albert de Colvenaer, Yvan de Colvenaer,
Andries Pieter Dieleman, Wim Niesthoven, André Pierets en Johan van der
Weij.
De zes verzetsmannen waren op 9 september 1944 volgens het standrecht veroordeeld. Dit is een snelle berechting door militairen of politieambtenaren in oorlogstijd of andere noodsituaties, waarbij de doodstraf wordt uitgesproken. Dit standrecht werd aanvankelijk alleen toegepast op militairen.
Na 4 september 1944 werden ook burgers volgens het
standrecht veroordeeld, met als doel verzetsbewegingen snel en hardhandig de kop in te drukken.
Volgens het vonnis waren de drie Belgen uit Zelzate – Albert Colvenaer, Yvan Colvenaer en André Pierets – veroordeeld omdat ze
piloten en onderduikers verborgen hadden gehouden en in het bezit waren
van munitie en vlaggen van de geallieerden.
Andries Dieleman uit Wissenkerke had volgens het vonnis op 5 september 1944 (Dolle Dinsdag) meegewerkt aan het ontwapenen en gevangen houden van vier Duitse soldaten.
Wim Niesthoven werd veroordeeld voor een sabotagedaad, begaan in de avond
van Dolle Dinsdag na spertijd. Samen met een kennis was hij het
plaveisel gaan opbreken om vervolgens een gat te gaan graven als autoval. Het gat bevond zich op de kruising Poelendaeleweg/Koudekerkseweg in Middelburg; een belangrijke
doorgaande route voor Duitse eenheden die vanuit Zeeuws–Vlaanderen kwamen
en richting de Sloedam trokken.
Johan van der Weij had samen met een vriend besloten om op 11 september 1944 naar de Sloedam te lopen en te kijken hoe de
situatie daar was. Uit een op dat moment verlaten Duitse schuilplaats
bij de Sloedam namen zij beiden een
karabijn en 250 patronen mee. De vriend raakte gewond toen er werd geschoten. De chirurg die hem had geopereerd aan zijn buikwond kon hem op
medische gronden uit handen van de Duitsers houden. Hierdoor ontkwam hij
aan de uiteindelijke terechtstelling.
De lichamen van de gefusilleerde verzetsmannen werden op 15 januari 1946 gevonden in een massagraf bovenop de duinen.
Onthulling
Het monument is onthuld op 17 september 1994.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het informatiebord staat op de kruising Valkenisseweg/Klaassesweg in Biggekerk (gemeente Veere). In dit duingebied bij Klein-Valkenisse bevindt zich tevens het verzetskruis.
Bronnen
- Gemeente Noord-Beveland;
- De lesbrief Een vergeten oorlogsmonument in Wissenkerke, voor de basisschool groep 7 en 8, uitgegeven door het gemeentearchief en Historie Noord-Beveland, februari 2007;
- Website Oorlogsmusea.nl.
Voor meer informatie
Het kruis in de duinen bij Klein-Valkenisse van drs. H.J. Vader (1999). Het boekje heeft als ondertitel “Toepassing van militair standrecht op Walcheren door de Duitse bezetter in september 1944”. ISBN 90-9022925-1.
