Het monument
Vorm en materiaal
Het monument ‘Missing Man Salute’ in Aalsmeerderbrug (gemeente Haarlemmermeer) is een sculptuur van aluminium, geplaatst op een natuurstenen voetstuk. Het object verbeeldt een gescheurde hemel met daarin de silhouetten van vliegtuigen en een foto van bemanningsleden. Bij de sculptuur is een informatiebord geplaatst.
Tekst
De tekst op het informatiebord luidt:
‘MISSING MAN SALUTE
DIT MONUMENT, DE VERBEELDING VAN DE “MISSING MAN SALUTE”, IS EEN EERBETOON AAN ALLE AMERIKAANSE VLIEGTUIGBEMANNINGSLEDEN DIE TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG IN ONS LAND OMKWAMEN. IN HET BIJZONDER HERINNERT HET AAN DE BEMANNING VAN DE B-24 LIBERATOR “CONNIE”, DIE OP 21 JUNI 1944, NA EEN RAID OP BERLIJN, DE FORMATIE MOEST
VERLATEN EN OM 12.55 UUR NABIJ BOESINGHELIEDE IN DE HAARLEMMERMEER NEERSTORTTE.
[FOTO VAN EEN B-24 LIBERATOR]
HET MONUMENT, ONTWORPEN DOOR DE VORMGEVER/ARCHITECT LEENDERT VERBOOM, WERD OPGERICHT IN HET JAAR 2004 DOOR DE STICHTING NEDERLAND-VERENIGDE STATEN.’
Symboliek
Kunstenaar Leendert Verboom omschreef zijn ontwerp als volgt: ‘De uit het gras omhoog komende en steeds breder wordende vorm verbeeldt een grote formatie bommenwerpers zoals die in de Tweede Wereldoorlog vanuit hun bases in Engeland bijna dagelijks Duitsland aanvielen. De formatie stijgt op en vliegt als een gigantisch monster richting doel. De gebogen vorm reikt tot een hoogte van bijna vier meter en op een aantal plaatsen zijn de silhouetten van bommenwerpers uitgezaagd.’
En wie naar het monument kijkt, moet wel de gebogen lijnen volgen en altijd omhoog kijken, zoals de mensen dat in de oorlog ook deden en vervuld werden van hoop op een spoedige bevrijding van de nazi’s. Maar min of meer in het midden van de formatie is een bommenwerper in de problemen gekomen. Hij heeft zich om een of andere reden van de veilige formatie moeten losscheuren en zoekt nu eenzaam en onbeschermd zijn weg.
Het toestel dat de formatie heeft moeten verlaten en zich als het ware heeft moeten losscheuren, wordt verbeeld door het uitgesneden silhouet dat zich in de top van de losgescheurde baan bevindt. Nu is de bommenwerper Connie, een Amerikaanse B-24 Liberator, wier lot de aanzet voor het monument is, in 1944 neergestort en wel op 21 juni. Op die dag staat bij ons de zon het hoogst.
Het is nu de bedoeling dat het monument zodanig geplaatst wordt, dat de zon elk jaar op 21 juni om precies 12.55 uur, het tijdstip van de ramp, haar licht doet schijnen dóór het uitgesneden silhouet om op die manier het silhouet te projecteren op een vierkante plaat op de grond. Zo herdenkt de natuur elk jaar de omgekomen bemanning. Een crewfoto van de bemanning van de “Connie” is in het metaal geëtst.
Wijziging
Het monument is door de sluiting van het Militaire Luchtvaart Museum in Soesterberg eind 2013 verplaatst van zijn originele locatie op het terrein van het Militaire Luchtvaart Museum, gevestigd aan de Kamp van Zeist in Soesterberg (gemeente Soest) naar het terrein van Crashmuseum te Aalsmeerderbrug (gemeente Haarlemmermeer)
De geschiedenis
Het monument ‘Missing Man Salute’ in Aalsmeerderbrug (gemeente Haarlemmermeer) is een eerbetoon aan alle leden van de Amerikaanse luchtmacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog boven Nederlands grondgebied zijn omgekomen. Het monument herinnert in het bijzonder aan de bemanning van de B-24H Liberator ‘Connie’ die op 21 juni 1944 de formatie moest verlaten en om 12.55 uur nabij Boesingheliede in de Haarlemmermeer neerstortte.
Op 21 juni 1944 steeg de Amerikaanse B-24H 1-CF Liberator ‘Connie’ op vanaf de vliegbasis Bungaop in Engeland met aan boord tien bemanningsleden. Het doel van die dag was het bombarderen van de Genshagen motorenfabriek, circa 20 km. ten zuiden van Berlijn. Na een geslaagde missie, trad er op de terugweg een storing op in het instrumentarium van het toestel. De bemanning besloot om de formatie te verlaten en een noodlanding te maken.
Vlak voor de Nederlandse kust – ter hoogte van IJmuiden – werden ze geraakt door luchtafweergeschut. De aangeschoten B-24 vloog vervolgens richting Zwanenburg. Twee motoren weigerden en produceerden een hoop zwarte rook. Het landingsgestel werd uitgezet en het toestel daalde langzaam. Vanuit de buurt van het sportpark in Heemstede werden door Duits afweergeschut enkele salvo’s op het toestel afgevuurd. Een schot in de romp tussen de vleugels zorgde ervoor dat het toestel vlam vatte.
Ruggeschutskoepelschutter Sgt. Welborn Smith wist uit het toestel te springen, maar werd vanaf de grond beschoten en overleefde dit niet. Rechterzijschutter Sgt. Peter Bausano wist ook het toestel per parachute te verlaten. Hij overleefde de sprong en werd krijgsgevangen genomen. De andere acht bemanningsleden stortten iets voor één uur ‘s middags neer nabij de IJweg in Zwanenburg.
De plaatselijke brandweer kreeg van de Duitse bezetter opdracht om de verkoolde lichamen van de vliegers uit het wrak te verwijderen. Er werden zes stoffelijk overschotten geborgen. Het lichaam van Welborn Smith werd een aantal dagen later in de sloot aangetroffen. De lichamen van sgt. Collins en sgt. McHugh werden niet aangetroffen. Zij werden als vermist opgegeven.
Oprichting
In 1996 hebben particuliere organisaties de bergingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht aangespoord om op zoek te gaan naar de stoffelijke resten van de twee vermiste bemanningsleden. In eerste instantie moest de zoektocht betaald worden door de Amerikanen. Reden voor particulieren, o.a. van de Stichting Nederland-Verenigde Staten, om zich te verenigen in de Actie Berging Bevrijders. Spoedig had de groep de benodigde gelden voor de berging van het wrak ingezameld. Toen in 1997 echter bleek dat het ministerie van Defensie de kosten voor haar rekening zou nemen, werd besloten om van de ingezamelde gelden een monument op te richten.
Onthulling
Het monument is onthuld in 2004.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument staat op het terrein van het Crashmuseum te Aalsmeerderbrug (gemeente Haarlemmermeer).
Bronnen
- Website Stichting Nederland-Verenigde Staten;
- Website Nederlandse Federatie voor Luchtvaart Archeologie;
- Website oorlogsmusea.nl
