Het monument
Vorm en materiaal
De plaquette voor Hanna van de Voort in Tienray (gemeente
Meerlo-Wanssum) is uitgevoerd in brons. Op de plaquette is in reliëf een klimoptak aangebracht.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
‘HIER WOONDE
HANNA VAN DE VOORT
ZIJ WAS EEN VOORBEELD VAN
MOED EN NAASTENLIEFDE
HONDERDEN JOODSE
KINDEREN, ONDERDUIKERS,
PILOTEN EN
KRIJGSGEVANGENEN
REDDE ZIJ HET
LEVEN
1940-1945
UIT DANKBAARHEID.’
De geschiedenis
De plaquette voor Hanna van de Voort in Tienray (gemeente
Meerlo-Wanssum) is opgericht ter nagedachtenis aan deze verzetsvrouw,
die ervoor zorgde dat in 1943 meer dan honderd Joodse kinderen in
diverse dorpjes in de omgeving van Tienray bij pleegouders konden
worden ondergebracht, zodat ze vrijwel allemaal de oorlog hebben
overleefd.
Hanna van de Voort uit Tienray was kraamverzorgster
in de Noord-Limburgse dorpjes langs de Maas. Via de in Amsterdam
studerende Venlonaar Karel Ex werd Hanna in mei 1943 benaderd met de
vraag pleeggezinnen voor Joodse kinderen in Limburg te vinden. Zij
vroeg haar hulpbehoevende moeder Marie Everts om raad. Mevrouw Evers
zei: ‘Duizend kinderen, Hanna! Die moeten we helpen!’
Samen met de Joodse onderduiker Kurt Loewenstein en de ondergedoken student Nico
Dohmen organiseerde Hanna de hulp aan Joodse onderduikertjes in het
Limburgse plaatsje Tienray. De kinderen waren bijna allemaal door de
verzetsgroep van Piet Meerburg uit de crèche tegenover de Hollandsche
Schouwburg in Amsterdam gesmokkeld. In die schouwburg werden Joden voor
deportatie verzameld. Op 20 augustus 1943 arriveerden de eerste
kinderen per trein in Venray. Daar stapten ze samen met Hanna op de bus
naar Tienray, waar de kinderen eerst een paar dagen bij de familie Van
de Voort bleven om aan de onderduiksituatie te wennen. Vervolgens
werden ze verspreid over pleeggezinnen in tien verschillende
Noord-Limburgse gemeenten.
‘Tante Hanna’ en ‘Oom Nico’ – zoals ze
werden genoemd – bleven contact houden met de onderduikertjes.
Tussen
augustus 1943 en het midden van 1944 slaagde de groep Meerburg erin 123 Joodse kinderen in Limburg onder te brengen. De studente Karin Mees
speelde daarbij als koerierster een belangrijke rol. Aanduiding van een
transport geschiedde in code. Jongens werden aangeduid als pakjes
koffiesurrogaat en meisjes als theesurrogaat. De Joodse kinderen kregen
een schuilnaam en een identiteitskaart van het Centraal Bureau voor
Kinderuitzending uit het gebombardeerde Rotterdam. Ze gingen gewoon
naar school en speelden op straat. Hele dorpen kenden hun achtergrond,
maar de mensen bleken betrouwbaar en zwegen.
In de zomer van
1944 leidde verraad tot een eerste razzia op Joodse onderduikers in
Helenaveen. Korte tijd later sloeg ook het noodlot in Tienray toe. De
Nederlandse staatspolitie lichtte zeven Joodse kinderen van hun bed in
Tienray, Broekhuizenvorst en Venray. Ze zouden alle zeven sterven in
het concentratiekamp Auschwitz. Ook Hanna van de Voort werd
gearresteerd, samen met twee hulpverlenende echtparen uit Horst-America
en drie hoofden van pleeggezinnen uit Tienray. Allen verklaarden ze
niet beter te weten dan dat ze aan Rotterdamse evacuétjes onderdak
hadden verleend. Dat konden ze aantonen met evacuatiebewijzen, die
tevoren deskundig achterover waren gedrukt en officieel gestempeld.
Een
dag na de arrestatie waren alle Noord-Limburgers weer vrij, op Hanna
na. Nico Dohmen gaf dit nieuws door aan Meerburg in Amsterdam, die de
aantrekkelijke koerierster Mieke Mees naar de Sicherheitspolizei in
Eindhoven stuurde. Een Duitse functionaris bezweek voor haar charmes en
Hanna van de Voort werd vrijgelaten. Eenmaal thuis pakte Hanna de draad
van haar illegale werk meteen weer op. Hanna van de Voort overleed in
1956. Ze werd in 1987 voor haar verzetswerk postuum geëerd met een Yad
Vashem-onderscheiding.
Onthulling
Het monument is op 5 mei 1957, een jaar na het overlijden van Hanna van de Voort.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument is bevestigd aan de voorgevel van het woonhuis van Hanna van de Voort aan de Spoorstraat te Tienray (gemeente Meerlo-Wanssum). Enkele straten verder staat een monument voor Hanna van de Voort.
Bronnen
- Gemeente Tienray;
- Anne Frank Guide;
- Prudent Staal.
