Het monument
Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Workum (gemeente Súdwest-Fryslân) bestaat uit drie abstracte beelden van witte natuursteen. Ieder beeld is op een voetstuk geplaatst. Op het voetstuk in het midden is een plaquette aangebracht.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
‘VANUIT DE ONDERDRUKKING
JE DURVEN TE VERZETTEN
DE VRIJHEID TEGEMOET
TER NAGEDACHTENIS AAN DE WORKUMER VERZETSTRIJDERS’.
Symboliek
De drie beelden symboliseren drie stadia van het bevrijdingsproces, te weten ‘Onderdrukking’, ‘Verzet’ en ‘Vrijheid’. De verzetsstrijders in de Tweede Wereldoorlog hebben dit proces ook doorlopen: vanuit de onderdrukking durfden zij zich te verzetten, de vrijheid tegemoet. Het verzet staat centraal en vormt het midden tussen de toestand van onderdrukking en de toestand van vrijheid.
Kunstenares Ruth Vulto Gaube heeft bewust gekozen voor een abstracte vormgeving om duidelijk te maken, dat het bij het uitwerken van dit thema niet alleen om een individueel lot binnen een bepaalde tijdperiode gaat, maar om wezenlijke principes die altijd en overal geldig zijn. Door de concreetheid achterwege te laten heeft de beeldengroep een universeel karakter.
Vulto Gaube omschreef haar ontwerp als volgt: ‘Beschouwd men de verhoudingen van krachten, het evenwicht tussen binnen en buiten, dan vormt onderdrukking een toestand waarbij de krachten van buiten af sterker zijn dan de innerlijke kracht. Er is sprake van een sterke onevenwichtigheid, waarbij de innerlijke kracht in een soort gedwongen passiviteit blijft steken. De vorm is ineengedoken, gesloten. Er is potentie, maar deze kan zich niet ontplooien.
In het stadium van verzet heerst activiteit. De innerlijke kracht komt in beweging en trotseert de kracht van buiten. Zij richt zich op en biedt het hoofd. Een labiel evenwicht ontstaat tussen de twee krachten. Wordt de weerstand te machtig verandert hij in onderdrukkende agressie – wordt hij te zwak, dan is er weer sprake van onderdrukking van buiten. De vorm is dynamisch en begint zich te ontplooien. Ontwikkeling vindt plaats, maar de vorm blijft toch nog vrij gesloten om niet te kwetsbaar te worden.
Vrijheid is voor mij een toestand van complete harmonie. Het nog labiele evenwicht van het voorafgaande stadium wordt verinnerlijkt en leidt tot stabiliteit. Krachten van buiten en binnen corresponderen met elkaar. Een goede verstandhouding tussen deze beiden schept een veilig milieu, dat volledige ontplooiing mogelijk maakt. De vorm is recht op en volledig ontplooid. Een fragiele en kwetsbare toestand.’
Door samen te werken met drie basisscholen bij het creëren van de beelden wordt het toekomstige karakter van de beeldengroep onderstreept. Tegelijkertijd met het ontstaan van de beelden in steen, ontstaat er bij de kinderen een bewustwording van het belang van vrijheid en dat die niet vanzelfsprekend is maar voortdurende inzet behoeft.
De geschiedenis
Het verzetsmonument in Workum (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan alle verzetsmensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de strijd tegen de bezetter zijn gesneuveld. Door de samenwerking met drie basisscholen in Workum bij de realisatie van het monument ontstaat er een bewustwording bij de kinderen van het belang van vrijheid en dat die niet vanzelfsprekend is maar voortdurende inzet behoeft.
Oprichting
In 2007 gaf de Gemeente Nijefurd opdracht aan de beeldhouwster Ruth Vulto Gaube om een verzetsmonument te vervaardigen. Een van de initiatiefneemsters van het monument was mevrouw Tiny de Jong, die in de oorlog actief is geweest als koerierster voor het verzet.
Onderdeel van de opdracht was dat het monument uit drie grote stenen zou bestaan, die samen met leerlingen van basisscholen werd uitgewerkt. Vulto Gaube werkte gedurende twee jaar samen met leerlingen van de scholen ‘De Pipegaal’, ‘It Finster’ en het ‘St. Ludgerus’ aan de bewerking van de stenen.
Onthulling
Het monument is onthuld op 27 april 2010, in het bijzijn van Tiny de Jong en de schoolkinderen die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van het monument.
Oorlogsslachtoffers
Er zijn nog geen personen uit de database van de Oorlogsgravenstichting gekoppeld aan dit monument.
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich in de nieuwbouwwijk Thomashof in Workum (gemeente Súdwest-Fryslân), waarvan de straten vernoemd zijn naar Workumer verzetsmensen.
Bronnen
- 4 Mei-comité Workum;
- Website Ruth Vulto Gaube
- Website www.workum.nl.
