Het monument
Vorm en materiaal
Het Nederlands monument in Mauthausen (deelstaat Opper-Oostenrijk) bestaat uit een reeks kolommen van witte natuursteen. In de openruimte is een namenwand aangebracht. Aan de binnenzijde van de verticale kolommen zijn bronzen plaquettes aangebracht.
Tekst
De bronzen plaquettes bevatten de namen van 1.658 Nederlandse slachtoffers.
Symboliek
Met het ontwerp wilde de
kunstenaar Appie Drielsma de onderbroken levenslijn symboliseren. De
toeschouwer kan het monument als ware het een tempel binnentreden. In
de open ruimte kan hij kennis nemen van de namen van de uit Nederland
afkomstige slachtoffers, voor zover die bekend zijn. De levenslijn symboliseert tevens de lijn van de
geschiedenis. Doordat het ritme van de lijn wordt onderbroken, ontstaat er een leegte. De leegte van de oorlog, die de levenslijn van
miljoenen mensen heeft gebroken.
Wijziging
Bij de onthulling
van het monument telde de wand 1.648 namen. Sindsdien is door het aan het
licht komen van nieuwe gegevens het aantal gegroeid tot 1.658.
De geschiedenis
Het Nederlands monument in Mauthausen (deelstaat Opper-Oostenrijk) is opgericht ter nagedachtenis aan alle Nederlanders die in het concentratiekamp Mauthausen om het leven zijn gekomen. Van hen zijn 1.658 namen bekend.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Oostenrijk vijftig
concentratiekampen.Tussen 8 augustus 1938 en 5 mei 1945 zijn circa
200.000 mensen in deze kampen gevangengezet. Ongeveer de helft van hen
heeft het niet overleefd. In dit netwerk van kampen fungeerde
Mauthausen als ‘Hauptlager’ (hoofdkamp).
Vlak na de Oostenrijkse
‘Anschluß’ (aansluiting) in maart 1938 kwam SS-chef Heinrich Himmler naar Mauthausen
om de ‘Wiener Graben’ te bezichtigen. Onder het parool ‘Vernichtung
durch Arbeit’ (vernietiging door arbeid) besloot hij dat deze steengroeve een uitstekende plek was
voor een concentratiekamp.
Onder leiding van de SS werd het terrein
opgedeeld in overzichtelijke barakken. Zoveel mogelijk mensen werden in
een zo’n klein mogelijke ruimte gepropt en ingedeeld op basis van
nationaliteit en ‘Arbeitseinsatz’. Gevangenen die in opdracht van de
Gestapo vermoord dienden te worden, werden ingezet in de steengroeve.
Hier moesten zij zware granietstenen de ‘Todesstiege’ opdragen. Vooral
de joodse gevangenen was een dergelijk lot toebedeeld.
Oprichting
De oprichting van het monument was het initiatief van een aantal oud-gevangenen en nabestaanden.
Onthulling
Het monument is onthuld op 9 mei 1986.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich op de gedenkplaats concentratiekamp Mauthausen, gelegen aan de Erinnerungsstraße in Mauthausen (deelstaat Opper-Oostenrijk).
Het Nederlands Monument is een van de enkele tientallen nationale monumenten die te vinden zijn op het terrein van het voormalige kamp. In de onmiddellijke nabijheid staan onder meer het monument voor de in het kamp omgekomen Sinti en Roma en het Israëlische gedenkteken. Elders in het kamp bevinden zich plaquettes speciaal ter nagedachtenis van de slachtoffers van het Englandspiel.
Bronnen
- Stichting Vriendekring Mauthausen;
- Website Mauthausen-memorial.at;
- Website Englandspiel.eu;
Voor meer informatie
