Het monument
Vorm en materiaal
Het Monument voor 1,1 miljoen concentratiekampslachtoffers in Eindhoven is een bronzen levensboom van drie meter hoog. De boom bestaat uit twee uitgezaagde schijven. De bovenste schijf ligt voor de helft op de onderste. Aan de boom zitten drie takken die elk een tulp dragen. Op de bovenste schijf staat een leeuw. Op de stam van de boom staat een rekensom met als uitkomst 1.100.000 concentratiekamp (KZ)-doden. KZ staat voor de Duitse term ‘Konzentrationslager’, oftewel concentratiekamp.
Tekst
De tekst op het monument luidt:
‘IN 1.600.000
UIT 500.000
1.100.000
KZ-DODEN’.
Symboliek
De rekensom op de levensboom, namelijk 1,6 miljoen in en slechts een half miljoen uit, moet de betrekkelijke kilheid uiten van de tragedie. Enkel één op de drie kwam levend terug uit de concentratiekampen. Hoewel de levensboom kleurrijk is heeft hij geen harde kleuren, namelijk zachtblauw, rose, geel en oranje. Dit geheel moet de vreugde en dankbaarheid van de overlevende uitstralen, maar de ernst van het onderwerp niet aantasten. De tulpen verbeelden dat het leven altijd doorgaat. De leeuw is een eerbetoon aan de KZ slachtoffers.
Met het monument wil de initiatiefnemer van het monument J. van Putten aangeven dat het leven hoe dan ook doorgaat en er valt dan ook geen uitgesproken heldhaftigheid te bespeuren.
De geschiedenis
Het monument in Eindhoven is ter nagedachtenis aan de 1,1 miljoen mensen, Joden en niet-Joden, die in de concentratiekampen, maar niet in een gaskamer zijn omgekomen. Voor hen was er nog geen monument.
Van de 1,6 mensen die naar de concentratiekampen gingen, keerden er slechts 500.000 terug. Één van hen was de initiatiefnemer van dit monument de heer J. van Putten. Hij zat van oktober 1943 tot april 1945 in kamp Buchenwald. Om aan tewerkstelling in Duitsland te ontkomen dook hij samen met twee vrienden onder in de Noordoostpolder. Toen ze probeerden hun geluk elders te zoeken liep dit verkeerd af en werden ze vlak voor Parijs aangehouden door de Grüne Polizei.
Van Putten kwam in kamp Buchenwald terecht en werd daar met het leed geconfronteerd: ‘Overal stuitte je op doden. In de laatste weken verbleven er vijftigduizend mensen, terwijl het kamp op zeventienduizend berekend was. Ik was ernstig ziek, had TBC en zat in de dodenbarak. Toch was het geen opeenstapeling van ellende. Ik heb ook goede herinneringen. Er werd gelachen en geleefd’.
De bevrijding van het kamp door de Amerikanen onder leiding van generaal George Patton was echter een milde ervaring. ‘Geen feestelijk gevoel, maar een stil, blij besef: nu is het over!’
Oprichting
Het monument is een geschenk van de heer J. van Putten aan de stad Eindhoven, die tevens het initiatief nam voor de oprichting.
Onthulling
Het monument is onthuld op 10 april 2009 door initiatiefnemer de heer J. van Putten en de burgemeester van Eindhoven Rob van Gijzel.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument staat tussen de Vestedatoren en Smalle Haven aan de Ten Hagestraat in de stadstuin van Eindhoven. Eindhoven als locatie is symbolisch omdat Eindhoven in mei 1945 de opvangplaats was voor alle gerepatrieerde Nederlanders. Zij werden opgevangen in het veemgebouw van Philips.
Bronnen
- Eindhovens Dagblad op 11 april 2009;
- De Roerom van mei 2009;
- Gemeente Eindhoven.
