Het monument
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Haule (gemeente Ooststellingwerf) is een natuurstenen gedenksteen met twee bronzen plaquettes.
Teksten
De tekst op de linker plaquette luidt:
‘OORLOGSSLACHTOFFERS
1940-1945
RICHARD L. GROW
PILOT U.S.A. AIR FORCE
OVERL. 22-12-1943
TE HAULE
HETTE STELMA
GEB. 16-04-1909
OVERL. 29-10-1944
TE HAULE
JAN TERPSTRA
GEB. 29-05-1920
OVERL. 02-05-1945
TE LUDWIGLUST DLD.
ANDRIES HARTHOLT
GEB. 12-03-1880
OVERL. 03-05-1943
TE TRIMUNT GEM. MARUM’.
De tekst op de rechter plaquette luidt:
‘TJEERD DE JONG
GEB. 02-02-1923
OVERL. 06-04-1945
TE. WILHELMSHAVEN, DLD
EGBERT DE WEERD
GEB. 16-11-1916
OVERL. 15-05-1942
NABIJ TEXEL’.
Wijziging
De rechter plaquette is later aan het gedenkteken toegevoegd. In mei 2017 is de naam van Markus Assies toegevoegd.
De geschiedenis
Het oorlogsmonument in Haule (gemeente Ooststellingwerf) is opgericht ter nagedachtenis aan vijf Haulenaren en een geallieerde piloot die tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië in voormalig Nederlands-Indië door oorlogshandelingen om het leven zijn gekomen.
De namen van de zes slachtoffers luiden:
Markus Assies, Richard L. Grow, Andries Hartholt, Tjeerd de Hong, Hette Stelma, Jan Terpstra en Eppie de Weerd.
De Amerikaanse piloot Richard Grow kwam op 22 december 1943 om het leven toen zijn Thunderbolt P-47D tijdens een vuurgevecht met een Duitse Messerschmitt nabij Haule werd neergehaald. De Thunderbolt van het 487th Fighter Squadron stortte neer in een aardappelkuil in de boomgaard van Jan Heida aan de Hoofdweg.
Andries Hartholt werd geboren in Haule. Later was hij woonachtig in Marum. In mei 1943 brak er een melkstaking uit. De Friese boeren weigerden om nog langer melk te leveren aan de bezetter. De 63-jarige Andries Hartholt werd op 3 mei 1943 als represaille voor de staking in Trimunt gefusilleerd samen met veertien anderen, waaronder zijn zoons Dirk, Albert en Hendrik. Dit ondanks het feit dat zij er niets mee te maken hadden gehad.
Hette Stelma kwam op 29 oktober 1944 om het leven tijdens een razzia bij Haulertil. De Haulenaar fietste richting Oosterwolde, toen de bezetter bij verzetsman Kees Hofstra binnenviel. Stelma probeerde te ontkomen maar werd door een kogel dodelijk getroffen.
Jan Terpstra was tijdens de razzia van 29 oktober 1944 op bezoek bij verzetsman Hofstra. Hij werd opgepakt en afgevoerd naar een werkkamp in Wöbelin, Duitsland. Daar is Jan Terpstra op 2 mei 1945 door uitputting gestorven.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van Sander Reinders. Het monument is samen met het Plaatselijk Belang Haule gerealiseerd.
Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 2005 door Hendrik Jan van Zanden.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Locatie
Het monument bevindt zich bij de N.H. kerk in Haule (gemeente Ooststellingwerf).
Bronnen
- Website Luchtoorlog Friesland van het Verzetsmuseum in Leeuwarden;
- Leeuwarder Courant van 5 mei 2004.
