Het monument
Vorm en materiaal
Het monument in het Korenburgerveen te Winterswijk bestaat uit een beukenboom en een bronzen gedenkplaat op een betonnen voetstuk.
Tekst
De tekst op de plaat luidt:
'DEZE BEUK WERD GEPLANT OM HET TRIESTE FEIT TE HERDENKEN, DAT 21 JOODSE MEDEBURGERS
OP 27 NOVEMBER 1942 UIT HET HIER TEGENOVER GELEGEN KORENBURGERVEEN, WAAR ZE
ONDERGEDOKEN WAREN, WERDEN WEGGEVOERD.
SLECHTS ENKELEN VAN HEN WISTEN TE ONTKOMEN, DE OVERIGEN KEERDEN NOOIT TERUG.
MOGE DEZE BOOM ONS BLIJVEN HERINNEREN EN ONS HOEDEN VOOR RASSENWAAN.
26 NOVEMBER 1993.'
Symboliek
De beuk symboliseert het leven. In de novelle Die Judenbuche van dichteres Annette van Droste-Hülshoff (1797-1848) nam de beuk een centrale plaats in. In dit verhaal werd bij de boom een joodse koopman vermoord. De spoorbiels herinnert aan het doorgangskamp Westerbork, van waaruit joden per spoor werden weggevoerd naar de vernietigingskampen.
Digitaal Joods Monument
De joodse oorlogsslachtoffers die met dit gedenkteken worden herdacht, zijn tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op een persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.
De geschiedenis
Het monument in het Korenburgerveen te Winterswijk herinnert aan de deportatie van 21 joodse medeburgers op 27 november 1942. Zij zaten hier ondergedoken. Slechts drie van hen hebben de oorlogsjaren overleefd.
De namen van de 18 joodse oorlogsslachtoffers luiden:
Mozes van der Horst, Rosali van der Horst-Romann, David Meijer, Rositta Beatrix-Meijer, Emilie Philippine Meijer, Frieda Meijer-Romann, Joseph Max Meijers, Rosette Meijers-de Leeuw, Adolf Meijler, Rosa Sophia Meijler, Salli Meijler, Ida Jeanette Meijler-Meijers, Paul Romann, Selma Romann-Hony, Mathilda Rosette Schwarz, Philip Schwarz, Robert Louis Schwarz en Madelena Henriette Schwarz-Meijers.
In eerste instantie werden de joodse onderduikers geholpen door de families Vreemann, Elburg en Grevink, die in de directe omgeving van het veen woonden. De mannen hielpen bij het opbouwen van de houten barakken. Een dubbelwandige directiekeet en een groot kippenhok werden in onderdelen naar het veen gebracht en daar weer opgebouwd. Ook waren in het dorp veel mensen betrokken bij de voedselvoorziening, zoals een aantal bakkers.
Tijdens een inspectieronde in november 1942 door een opzichter van Natuurmonumenten om de houtstand in het veen op te nemen in verband met een houtleverantie aan de bezetter, werd de schuilplaats ontdekt. Onder leiding van politie-inspecteur Feberwee en opperwachter Slotboom werd op 27 november 1942 een razzia gehouden. Drie joodse mensen konden ternauwernood ontsnappen. De overige achttien werden gearresteerd en via het doorgangskamp Westerbork weggevoerd naar Auschwitz. Geen van hen keerde meer terug.
Oprichting
De oprichting was een initiatief van Corle's Belang en de Vereniging Volksfeest Corle.
Onthulling
Het monument is onthuld op 26 november 1993 door mevrouw A. Grevink-De Roos.
Oorlogsslachtoffers
| Achternaam | Voornamen | Geboren | Overleden |
|---|
De Oorlogsgravenstichting heeft een database met namen en verhalen van oorlogsslachtoffers. Veel van deze slachtoffers worden herdacht door middel van een monument. Wilt u ons helpen om de namen en verhalen van slachtoffers te koppelen aan het monument waarop hun naam vermeld staat? Kijk dan op de website van de Oorlogsgravenstichting, ziet u in de database een naam die ook voorkomt op dit monument? Maak dan een account aan en koppel de persoon uit de database aan dit monument. Enkele dagen na de koppeling verschijnt de naam van het slachtoffer op deze pagina.
Meer informatie
Bronnen
- Gemeente Winterswijk;
- Vereniging ‘Het Museum’ te Winterswijk;
- Bezienswaardigheden in Winterswijk van Willem Peletier en Wim Schepers (Gemeente Winterswijk, Stafbureau Voorlichting, 1995 );
- In het voorbijgaan – kleine monumenten in Winterswijk van Willem Peletier en Henk Heinen (Winterswijk, 2002);
- Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Gelderland van H. Hamburger en J.C Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 2005). ISBN 90 5294 333 8.
Voor meer informatie
Corle in de 20e eeuw – Documenten en prenten, vergaard, beschreven en zo bewaard (Werkgroep Corle Boek, 2001). De publicatie is uitverkocht, maar is in te zien bij de Openbare Bibliotheek Winterswijk.
