Dordrecht, monument op de Joodse begraafplaats

Vorm en materiaal
Het monument op de Joodse begraafplaats in Dordrecht is een natuurstenen gedenksteen.

Tekst
De tekst op de steen luidt:

'IN EERBIEDIGE HERINNERING
AAN DE LEDEN ONZER GEMEENTE
DIE DOOR DE TERREUR 1940-1945
HET LEVEN LIETEN.'

Deze tekst is ook in het Hebreeuws aangebracht.

Het monument op de Joodse begraafplaats in Dordrecht herinnert aan de 221 Joodse stadsgenoten die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn weggevoerd en omgebracht.

De eerste Joodse begraafplaats in Dordrecht werd aangelegd in 1738 buiten de Sluyspoort. In
1871 werd aan de Achterweg (thans Nieuweweg) bij de Dubbeldamseweg een
nieuwe Joodse begraafplaats ingericht, aangezien de oude begraafplaats
in de stad gesloten moest worden. Toen de oude begraafplaats in 1958 werd
geruimd, zijn de stoffelijke resten overgebracht naar de Joodse
begraafplaats aan de Nieuweweg. In 1999 heeft de gemeente het
beheer van de begraafplaats overgenomen en werd het metaheerhuisje gerestaureerd. Dit
werd begin oktober 2001 heropend.

Tijdens de bezetting werden de Dordtse Joden vanuit het politiebureau
aan de Groenmarkt via het station op transport gezet naar de kampen.
Slechts enkelen van hen hebben de Tweede Wereldoorlog overleefd. De oude
Joodse gemeenschap zoals die in de stad heeft bestaan, is hiermee
opgehouden te bestaan.

De namen van de slachtoffers luiden:

Friedrich
(Israël) Adler, Henriëtte van Ameringen, Anna Bannet, Esther Beekman,
Simona Selma de Beer, Dina van Beugen, Joseph van den Bergh, Elias van
Beugen, Flora Blitz, Isaäc Blitz, Jette de Boers, Alfred Lodewijk
Braadbaart, Betje Braadbaart, Carolina Braadbaart, Izaak Braadbaart,
Jenette Braadbaart, Johanna Braadbaart, Leendert Braadbaart, Mirjam
Braadbaart, Nico Braadbaart, Philip Jacob Braadbaart, Rozetta
Braadbaart, Sara Braadbaart, Schoontje Braadbaart, Setje Braadbaart,
Hijman Hartog Brandon, Mozes Jacob Brandon, Rika Brandon, Eva Breemer,
Henriëtte Louise Breemer, Hester Breemer, Kaatje Breemer, Levi Nathan
Breemer, Rozette Breemer, Oscar Cahen, Bernard Abraham Cohen, Bertha
Cohen, Hartog Cohen, Leon Cohen, Rozetta Cohen, Salomon Cohen, Sientje
Cohen, Marianne Cohen de Heer, Grietje Cohen de Heer, Mozes Cohen de
Heer, Rosalie Cohen de Heer, Bernard van Dam, Henriëtte Judith van Dam,
Jacob van Dam, Manuel Dasberg, Michel Dotsch, Elisabeth Duits, Rosa
Duizend,

Andries Levie van Dijk, Sara Ina van Dijk, Cato
Emanuel, Lena Marie Eijl, Rosa Fonteijn, Aaltje Franken, Aaron Frenk,
Isodor Frenk, Mietje Frenk, Abraham Frenkel, Fijtje Frenkel, Hessel
Frenkel, Samuel Frenkel, Wolf Frenkel, Betsy Fresco, Hanna Yehudith
Gelderen, Hartog van Gelderen, Greta Gobits, Samuel Gobits, Betje de
Goeije, Adolf Goldschmidt, Margareta Goldschmidt, Emma Goldstein,
Rozalinda de Groot, Arthur Leopold Haagman, David Willy Haagman, Dina
Haagman, Herman George Haagman, Levie Haagman, Magcheltje Haas, Chaim
Salamon Haber, Margareta Hachgenberg, Emanuel Hamburger, Abraham den
Hartog, Abraham Benjamin den Hartog, Anna den Hartog, Benjamin den
Hartog, Betrina den Hartog, Elizabeth den Hartog, Elizabeth den Hartog,
Emanuel Hartog, Esther den Hartog, Louis Hartog, Philip Nathan den
Hartog, Rachel den Hartog, Tobias den Hartog, Meyer van Hegten, Ernst
Jakob Israël Hesdörffer, Magdalena Jacob, Henriëtte Jacobs, Abraham de
Jong, Gerard Joachim de Jong,

Grietje de Jong, Leendert de Jong,
Lena de Jong, Meyer de Jong, Rijntje de Jong, Salomon Simon de Jong,
Sophia de Jong, Charlotta Kahne, Jacob Hendrik Kann, Betje van de Kar,
Barend Josua Katan, Israël Katan, Joseph Katan, Milkah Katan, Samuel
Katan, Johanna Kets de Vries, Mozes Jacob Kets de Vries, Abraham Simon
Kleinkramer, Albert Kleinkramer, Esther Roselina Kleinkramer, Hendrik
Kleinkramer, Jacob Kleinkramer, Roselina Kleinkramer, Ruben Salomon
Kleinkramer, Simon Kleinkramer, Simon Kleinkramer, Hartog Kloot, Aaltje
Kopee, Rebecca Leeuwin, Elias Levisson, Herman Levisson, Mourits
Levisson, Samuel Levisson, Amalia Leviticus, Annette Leviticus, Cato
Leviticus, Felix Leviticus, Henri Levitcus, Isidor Leviticus, Meijer de
Liver, Mozes de Liver, Rosette de Liver, Esther van der Meusen, Rosetta
van der Meusen, Salomon Barend van der Meusen, Benjamin Herman Meijer,
Esther Kaatje Meijer, Esther Sera Meijer, Hanna Meijer, Herman Salomo
Meijer, Izaak Philip Meijer, Johanna Meijer, Karel Meijer, Leo Meijer,

Rosaline
Betty Meijer, Salomo Herman Meijer, Samuel Herman Meijer, Sophia
Meijer, Betsij Monasch, Catharina Monasch, Gabriël Monasch, Helena
Mechgelina Monasch, Jacob Mozes Monasch, Roosje Monasch, Rudolf Mozes,
Matle Moscovici, Johanna Noach, Emma Sarah Overweg, Nollus Heiman
Overweg, Sara Paërl, Susanna Philip, Roosje Pino, Ilona Rechnitzer,
Henriëtte Sophia Roos, Charlotta Rozeboom, Otto Sachs, Dora Julietta
Spanjaard, Hans Philipp Schönfeldt, Irwin Sephos, Abraham Sons, Roger
Spalter, Francisca Spanjer, David Leonard Staal, Mathilda Stad, Rebecca
Stad, Ella Sussman, Judith Swelheim, Mozes Tonninge, Sander Tonninge,
Saul Tonninge, Cisca Beli van Tijn, David Mozes van Tijn, Henriëtta
Rachel van Tijn, Mozes Izaäk van Tijn, Juda Joseph Vleeshouwer, Julie de
Vries, Arpad Weisz, Klara Weisz, Robert Weisz, Sophia Helena Weijl,
Maria Woudhuizen, Abraham Wijnberg, Abraham Zadoks, Barend Zadoks, Henri
Zadoks, Joseph Zadoks, Philip Izak Zadoks, Betsy Zilverberg en Roosje
Zwart.

Locatie
Het monument bevindt zich op het voorplein van de Joodse begraafplaats aan de Nieuweweg in Dordrecht. De begraafplaats is niet vrij toegankelijk.

Bronnen

• Gemeente Dordrecht;
• Stichting Joods Monument Dordrecht
• Website online-begraafplaatsen.nl;

Voor meer informatie
Stichting Joods Monument Dordrecht, Naamlijst, Je moet het je kinderen vertellen, een Joods monument in Dordrecht (Drukkerij Van den Dool Sliedrecht 1999).